Dekanat pacanowski

Parafie w dekanacie pacanowskim:
Biechów, Nowy Korczyn, Ostrowce, Pacanów, Piasek Wielki, Solec Zdrój, Strożyska, Świniary, Zborówek.

Biechów – Parafia pw. Wszystkich Świętych

Rys. Biechów – kościół parafialny¹

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Biechów

Ksiądz Józef Banasik
Józef Banasik, s. Wincentego i Agaty z d. Sieruga, urodził się 20.6.1884 r. w Podlesiu, gm. Tuczępy. Święcenia kapłańskie przyjął w 1910 r. Był wikariuszem w parafii Jędrzejów (1912), a od 1916 r. proboszczem w parafii Sobków, dekanat chęciński². Następnie był proboszczem w Biechowie od 1919 r. do sierpnia 1944 r., tj. do czasu walk o przyczółek sandomiersko-baranowski i wysiedlenia przez Rosjan mieszkańców m.in. Biechowa ze strefy przyfrontowej. Trafił wówczas do parafii Strożyska i tam był proboszczem w latach 1945-1956. Ks. J. Banasik zmarł 18.7.1956 r. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Strożyskach³.

Fot. Ksiądz Stanisław Kręgiel

Proboszczem był w parafiach: Oblasy (1949), Uniejów (1958), Chlewice (1967) i Skorzeszyce (1970). Zmarł tragicznie, zginął w wypadku komunikacyjnym dnia 18.7.1975 r. Został pochowany na cmentarzu w parafii w Goleniowych⁵.

Ksiądz Stefan Rzemieniec
Stefan Rzemieniec, ur. 1912 r. w Kamieńczycach, pow. pińczowski, święcenia kapłańskie przyjął w 1938 r. Był wikariuszem w parafii Książ Mały w l. 1938-1941. 

Fot. Ksiądz Stefan Rzemieniec⁸.

Był tam aktywny społecznie, uczestniczył w akcjach dobroczynnych. Jednocześnie nie taił swojego krytycznego stosunku wobec władzy komunistycznej.
Ks. S. Rzemieniec udzielił schronienia na plebanii przez prawie rok wysokiemu rangą oficerowi tarnowskiego Inspektoratu WiN, Józefowi Zabrzeskiemu, posługującemu się fikcyjnym nazwiskiem Stanisława Chodzyńskiego. J. Zabrzeski był poszukiwany przez Sowietów i UB. Ksiądz został aresztowany w listopadzie 1948 r. za przynależność do organizacji WiN – Służba Wolnej Polsce, brutalnie przesłuchiwany i skazany we wrześniu 1949 r. na 6 lat więzienia⁹.
W grudniu 1950 r., za wstawiennictwem swoich parafian z Biechowa został ułaskawiony i zwolniony z więzienia¹⁰. Wznowił swoją posługę kapłańską w kwietniu 1951 r. jako proboszcz parafii w Chełmcach, następnie był proboszczem we Wrocimowicach do 1964 r. Jego następcą we Wrocimowicach był ks. Kazimierz Dzieża, późniejszy proboszcz w Busku.
Ks. Stefan Rzemieniec zmarł 18.8.1969 r. w Wojciechowie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kościelcu¹¹.

Nowy Korczyn – Parafia pw. Trójcy Świętej

Rys. Nowy Korczyn – kościół parafialny¹².

ks. Bolesław Pejkert z diecezji łuckiej (1944) 
ks. Roman Jałocho z diecezji łuckiej (6.1944-12.1944)
ks. Tadeusz Szadbey z diecezji  wileńskiej (1944-1945).

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Nowy Korczyn

Ksiądz Józef Belczyński
Józef Belczyński urodził się w 1900 r. w Słomnikach. Święcenia kapłańskie przyjął w 1925 r.

Zaangażował się również w pracę dobroczynną. Był prezesem delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego¹⁶.
W powojennych latach 50-tych był proboszczem w Imielnie. Tam zmarł 8.5.1957 roku¹⁷.

Informacje dodatkowe:

Od wiosny 1944 r. ks. Józef Belczyński był nieobecny w parafii. Mogło to mieć związek z jego działalnością konspiracyjną i ze wzmożonym terrorem sił policyjnych niemieckich w tamtym czasie.
W nocy z 21 na 22 marca 1944 r. żandarmeria niemiecka aresztowała w Nowym Korczynie 21 osób, głównie żołnierzy Podobwodu AK Nowy Korczyn. Osadzono ich w areszcie posterunku żandarmerii, następnie przewieziono do Buska. W więzieniu, tuż przy kościele parafialnym, kaci gestapowscy, Max Peters i Johann Hansel, przez trzy dni przesłuchiwali zatrzymanych. Były to niewyobrażalnie okrutne tortury. Połamali im ręce i nogi, zmasakrowali twarze, tak że rodziny mogły ich poznać tylko po ubraniach. W dniu 27.3.1944 r. Niemcy wywlekli z więzienia 20 osób, wśród nich, 9 pochodzących z Nowego Korczyna (Jan Anielski, Włodzimierz Kajderowicz, Ryszard Liguziński, Stefan Parlak, Jan Różycki, Marian Różycki, Stefan Sagan, Stanisław Wężowicz, Antoni Wierzbicki) i wszystkich rozstrzelali w lasku w Wygodzie Kozińskiej, kilka kilometrów za Buskiem.
Wiadomość o mordzie dotarła do Nowego Korczyna tego samego dnia. Janusz Kapel wspominał: “Rozpacz, jaka ogarnęła nie tylko rodziny pomordowanych i aresztowanych, ale całe społeczeństwo jest nie do opisania. W kościele na każdej mszy tłum ludzi gorliwie modlących się o łaski dla pomordowanych i uwięzionych. Podczas podniesienia zamiast ciszy – jeden wielki płacz, często przerywany spazmatycznymi jękami”.
W piwnicach budynku starostwa (do wojny gimnazjum) Niemcy przetrzymywali dalszych 8 osób z tej akcji aresztowań: Stanisław Fornalski, Franciszek Gawlik, Stanisław Kałamaga, Jan Kapel, Jan Łukasiewicz, Czesław Różycki, Lucjan Różycki, Tadeusz Wołosiński. Rozstrzelali 13.4.1944 r. czterech z nich w Lesie Wełeckim pod Buskiem: St. Fornalski, F. Gawlik, Cz. Różycki, L. Różycki. Czterech następnych wysłali do obozu koncentracyjnego Gross Rosen: J. Kapel, St. Kałamaga, J. Łukasiewicz, T. Wołosiński. Obóz przeżyli St. Kałamaga i T. Wołosiński²⁰.
Nieobecnego proboszcza zastępował najpierw (kwiecień-maj 1944) pochodzący z archidiecezji wileńskiej ksiądz Tadeusz Szadbey. Jemu Kuria Biskupia poleciła zaopiekowanie się majątkiem proboszcza i dopomożenie w prowadzeniu gospodarstwa. Jako administrator parafii zameldował 8 lipca 1944 r. do Kurii, że żandarmi oddali mu klucze do kościoła. Kościół był zamknięty po wydarzeniach z marca/kwietnia 1944 r. Prosił Kurię o dyspozycję, czy należy odprawiać nabożeństwa, … “czy też powstrzymać się do czasu opuszczenia przez żandarmerię Nowego Korczyna”²¹.
Przewidywanie ks. T. Szadbeya, że żandarmi niebawem opuszczą miasteczko najwyraźniej wynikało z trafnej jego oceny sytuacji ogólnej, gdy Niemcom było już w tych okolicach … nieswojo. Istotnie, w niecałe trzy tygodnie później, 25 lipca 1944 r., partyzanci połączonymi siłami kilku oddziałów przypuścili szturm na posterunek żandarmerii i po ciężkiej walce zlikwidowali go bezpowrotnie²². 

Ostrowce – parafia pw. Św. Jana Chrzciciela

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Ostrowce

Ksiądz Władysław Serwatka
Władysław Serwatka, s. Feliksa i Wiktorii z Orczyków, urodził się 19.11.1898 r. w Porąbce, w powiecie olkuskim. W latach 1905–1909 uczęszczał do szkoły elementarnej w Miechowie, a w latach 1910–1914 do gimnazjum w Kielcach. W 1916 r. ukończył kurs pedagogiczny w Olkuszu, po czym przez rok pracował jako nauczyciel. Po ukończeniu kieleckiego Seminarium Duchownego został wyświęcony na kapłana w dniu 15.6.1922 r. Pracował najpierw jako wikariusz w Miechowie (1922), a następnie w Pilicy (1922–1926). W kolejnych latach zarządzał parafiami Rembieszyce (1926), Kluczewsko (1928), Ostrowce (1939), Chełmce (1944), Pierzchnica (1946), Niedźwiedziu (1950) i Kurzelowie (1958). W listopadzie 1970 r. ze względów zdrowotnych zrezygnował z probostwa w Kurzelowie i zamieszkał w Kielcach. Zmarł 9.11.1973 roku²⁴.

Ksiądz Bolesław Gadomski
Bolesław Gadomski, s. Marcelego i Marianny, urodził się 26.1.1906 r. w Rakowie k/Opatowa. Gimnazjum w Staszowie ukończył w 1927 r. i wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach. Wyświęcony na kapłana został 19.6.1932 r. przez biskupa Augustyna Łosińskiego. Wikariuszem był w parafiach: Łopuszno (1932), Skalbmierz (1934), Łopuszno (1937). Proboszczem był w parafiach: Michałów (1938), Ostrowce (1944) i Oleśnica (1957).
W 1965 r. był odznaczony Rokietą i Mantoletem. Przeszedł na emeryturę w 1980 r.
Ksiądz Bolesław Gadomski zmarł 3.8.1984 r. Został pochowany w Rakowie²⁵.

Pacanów – Parafia pw. Świętego Marcina Biskupa i Wyznawcy

Miejscowości w parafii:
Gmina Pacanów – Karsy Dolne, Karsy Duże, Karsy Małe, Kępa Lubawska, Komorów, Niegosławice, Pacanów, Rataje Karskie, Rataje Słupskie, Słupia, Żabiec
Gmina Oleśnica – Kwasów, Sroczków, Szumarka
Gmina Wolica – Szczeglin.

Proboszczem był ks. Adam Adamek (1919-1958).

Wikariusze: ks. Stanisław Niedziela (1932-1940), ks. Józef Piwowarczyk (1940-1945), ks. Józef Musiał (5.1942-3.1945), ks. Leonard Samosenko z diecezji łuckiej (1939-1942). 

Informacje dodatkowe:
Z Pacanowa wywodził się ksiądz Henryk Pytko.
Henryk Pytko, urodził się 15.5.1908 r. w Pacanowie. Święcenia kapłańskie otrzymał w archidiecezji łódzkiej w 1931 r. Od 1933 r. był wikariuszem w parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Łodzi.
Został aresztowany przez Niemców 06.10.1941 r. i uwięziony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Stamtąd 30.10.1941 r. przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau (nr obozowy 28462). W końcu — całkowicie wycieńczony — przewieziony w „transporcie inwalidów” do tzw. zakładu eutanazji TA Hartheim, gdzie został zamordowany 12.8.1942 r. w komorze gazowej²⁷.
Pozostał w pamięci mieszkańców Łodzi jako kapelan 16. Łódzkiej Drużyny Harcerzy im. Generała Kazimierza Pułaskiego²⁸.

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Pacanów²⁹

W 1945 r. przeszedł na probostwo w Zborówku. Następnie był proboszczem w Chodowie k. Charsznicy i w Słomnikach (23 lata). Tam został dziekanem, otrzymał godność kanonika, następnie infułata. W roku 1993, w wieku 82 lat, przeszedł na emeryturę. Zmarł 1.7.1996 r. w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu w Tczycy³³.

Ksiądz Józef Musiał
Józef Musiał, s. Tomasza i Agaty z Kacińskich, urodził się 28.11.1903 r. w Kościejowie, par. Racławice Miechowskie. Ukończył gimnazjum w Kielcach jako eksternista. Studiował w Seminarium Duchownym w Kielcach w latach 1927-1931 i, po przerwie, od 1939 r. Święcenia kapłańskie otrzymał 26.4.1942 r. Był wikariuszem w parafiach: Pacanów (od 16.5.1942), Tuczępy (3.3.1945, a od 7.5.1945 – wikariusz ekonom i wikariusz kooperujący).
Probostwa: Kargów (od 8.8.1945), Sąspów (1957). Był rezydentem w parafiach: Masłów (1962), Wiślica (1964) i Lelów (1965).
We wrześniu 1965 r. przeszedł na emeryturę.
Ksiądz Józef Musiał zmarł 22.1.1968 r. w Kielcach. Spoczywa na cmentarzu w Kielcach³⁴.

Piasek Wielki – Parafia pw. Świętej Katarzyny Panny i Męczennicy

Ksiądz Julian Król
Julian Król urodził się w 1887 r., został wyświęcony na kapłana w 1903 r.
Był proboszczem w Piasku Wielkim od 1936 r. i przez wszystkie lata okupacji³⁷. Angażował się w pracy dobroczynnej; był przewodniczącym delegatury Pol. K.O. w Radzanowie w okresie 7.1942-8.1943 roku³⁸.
Zmarł 8.4.1965 r. w Piasek Wielki³⁹.

Solec Zdrój – Parafia Świętego Mikołaja Biskupa Wyznawcy

Ksiądz Roman Adamski
Roman Adamski, ur. 16.4.1891 r. w Chlewiskach k/Końskich, otrzymał święcenia kapłańskie 17.10.1913 r. w Sandomierzu. Na terenie ówczesnej diecezji sandomierskiej pracował jako wikariusz w parafiach: Magnuszew (1913-1914), Solec (1914-1915), Szewna (1915-1916), Skarżysko (1916-1917), Mirzec (1917), Szewna (1917-1919). Jako proboszcz pracował w parafii Dębno (1919-1932; diecezja sandomierska, a po reformie – kielecka). W latach 1932-1939 sprawował posługę w parafii Jerzmanowice. Nie miał tam najlepszych relacji z miejscowym kołem Związku Młodzieży Wiejskiej – w 1935 r. odmówił poświęcenia ich sztandaru. W 1939 r. ks. Roman Adamski został proboszczem parafii Solec Zdrój, gdzie pełnił posługę do 1957 r. Po przejściu na emeryturę w 1957 r. przebywał w Domu Księży Emerytów w Kielcach. Zmarł 17 listopada 1971 r. Jest pochowany na Cmentarzu Nowym w Kielcach⁴².

Strożyska – Parafia pw. Wszystkich Świętych⁴³

Miejscowości w parafii:
Gmina Grotniki – Badrzychowice, Górki, Równiny, Sępichów, Strożyska, Szczerbaków, Ucisków
Gmina Czarkowy (pow. Kazimierza Wielka) – Krzczonów, Szczytniki. 

Proboszczem był ks. Antoni Gębka (1937-1944).
Wikariusze: ks.Jan Pałys (1937-1944) i ks. Władysław Suliga z diecezji łódzkiej (?-1943).

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Strożyska

Święcenia kapłańskie otrzymał 15.7.1917 r. z rąk biskupa Augustyna Łosińskiego i został skierowany na wikariat do Brzezin k/Kielc, później do Bejsc, Białego Kościoła i Miechowa.
W listopadzie 1920 r. ksiądz A. Gębka został przeniesiony na probostwo do Wolicy w dekanacie skalbmierskim. Pod koniec 1923 r. ks. A. Gębka otrzymał nominację na probostwo w Młodzawach. Tu wiele wysiłku włożył w pogłębianie życia religijnego, m.in. w powstających stowarzyszeniach kościelnych. Był aktywny społecznie. Założył Spółdzielnię Mleczarską, działał w ochotniczej straży pożarnej i na polu oświatowym. 
W 1931 r. ks. A. Gębka przeszedł na probostwo w Koniecznie. I tu i wcześniej w Młodzawach, wielokrotnie zaznał przykrości ze strony osób bliskich ideologii komunistycznej. W styczniu 1937 r. przeszedł na probostwo do Strożysk na miejsce ks. Jana Francuza⁴⁵. Tu przeżył lata okupacji niemieckiej. Plebania była miejscem spotkań oficerów i żołnierzy AK. W lipcu 1944 r. ks. Antoni Gębka został proboszczem w Kijach. Przez dwa lata pobytu w tej parafii oddał się pracy dobroczynnej. Miejscowa społeczność parafialna była ciężko doświadczona zniszczeniami wojennymi z września 1939 r., a później ciężarami okupacji. 
Od lipca 1946 r. zarządzał parafią w Skalbmierzu. Jako proboszcz i dziekan otwarcie występował przeciwko działaniom władz komunistycznych, bronił nauczania religii w szkole, uświadamiał chłopów o szkodliwości kolektywizacji na wsi. Jednocześnie odmówił dołączenia do grupy księży tzw. patriotów. Ksiądz prałat Antoni Gębka w 1974 roku zamieszkał w Kielcach w Domu Księży Emerytów. Zmarł 27 kwietnia 1979 roku⁴⁶.

Ksiądz Jan Pałys
Jan Pałys urodził się 12.3.1914 r. w Żukowie, par. Solec-Zdrój. Po uzyskaniu matury w 1937 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. Święcenia kapłańskie otrzymał 16.5.1937 r. z rąk biskupa E. Kaczmarka. Przez prawie dwadzieścia lat pracował jako wikariusz w parafiach: Strożyska, Stary Korczyn, Nowy Korczyn, a następnie w Kielcach (katedra, parafia Św. Wojciecha). W Wyższym Seminarium Duchownym pełnił funkcję prokuratora i wychowawcy młodzieży na wydziale humanistycznym. 
Od początku lat 60-tych do 1991 r. piastował różne urzędy w kurii biskupiej w Kielcach. Jako referent w Wydziale Finansowo-Gospodarczym nadzorował prace budowlane i renowacyjne, pomagał księżom budującym nowe kościoły. Był kuratorem i prezesem Domu Księży Emerytów. W 1969 r. został mianowany kanonikiem Kapituły Katedralnej, a w 1984 prałatem honorowym papieża.Ksiądz prałat Jan Pałys zmarł 30.4.1997 r. w Kielcach i tam został pochowany⁴⁷.

Świniary – Parafia pw. Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Świniary

W 1917 r. został przyjęty do Seminarium Duchownego w Kielcach. Święcenia kapłańskie otrzymał 15.6.1922 r.
Jako wikariusz pracował w parafiach: Bolesław (1922), Gołonóg (1924). Następnie był proboszczem w parafiach: Błędów (1925), Poręba Dzierżna (1926), Kazimierza Mała (1934), Świniary (1938)⁵⁰, Chlina (1942).
Ksiądz B. Rajchel był włączony w walkę podziemną. Na plebanii w Chlinie utrzymywał wraz ze swoimi siostrami, Kazimierą Bieńkowską i Alicją Rajchel, punkt kontaktowy i zaopatrzenia sanitarnego podobwodu “Żelcia” w obwodzie “Olga” Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej ”Maria”. Opiekowali się rannymi i były tam „meliny” spalonych. Przy parafii działał punkt legalizacji dokumentów, prowadzony przez Aleksandra Gardawskiego ps. „Zych”⁵¹.
Od 1964 r. ks. B. Rajchel był proboszczem w parafii Złotniki (1964), a następnie w parafii Słupia (1965). Przeszedł na emeryturę w 1970 r. i zamieszkał ze swoja siostrą w Śliwakowie, pow. Radomsko.
Ksiądz Bronisław Rajchel zmarł 2.7.1973 r. w Radomsku. Został pochowany w Pilicy⁵².

Ksiądz Jan Olesiński
Jan Olesiński urodził się w 17.6.1908 r. w miejscowości Sobiesęki. Został wyświęcony na kapłana 10.6.1933 r.

Różnymi sposobami ks. Jan Olesiński chronił ludzi z wioski Parchocin przed wywiezieniem do obozów koncentracyjnych i przed wywózką na roboty do Niemiec.
W 1998 roku ks. Jan obchodził w parafii Świniary 60-lecie posługi kapłańskiej. Ksiądz Jan Olesiński zmarł 30.9.1999 roku. W 2008 roku parafianie i rodzina ufundowali księdzu płytę pamiątkową, która zawisła w prezbiterium kościoła w Świniarach⁵⁴.

Proboszczem był w Czaplach Wielkich (1947), Małoszowie (1948), Korytnicy (1958) i w Ulinie Wielkiej (1969).
Ksiądz Kazimierz Perz zmarł 30.10.1972 r. i został pochowany w Ulinie⁵⁶.

Ksiądz Leon Graca
Leon Graca urodził się 22.3.1914 r. Został wyświęcony na kapłana 8.3.1941 r. i skierowany na pierwszy wikariat do parafii Świniary. W dalszych latach okupacji był wikariuszem i prefektem w Parafii pw. Chrystusa Króla w Kielcach.
W 1946 r. krótko administrował parafią Szaniec⁵⁷. W latach 1947-1949 był proboszczem w Drugni. Likwidując tam straty wynikające ze zniszczeń wojennych, pokrył dachy zabudowań gospodarczych słomą i dokonał reparacji w ogrodzeniach⁵⁸.
Przynależał do grupy “księży patriotów”⁵⁹.
Ksiądz Leon Graca zmarł 23.5.1994 roku⁶⁰.

Ksiądz Bolesław Balikowski
Bolesław Balikowski, s. Walentego i Katarzyny z Boksów, urodził się 21.2.1915 r.w Młodzawach. Gimnazjum ukończył w Jaworowie.w 1934 r. i wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach. Święcenia kapłańskie otrzymał 8.3.1941 r. z rąk biskupa Czesława Kaczmarka.
Był wikariuszem w parafiach: Brzeziny (1941), Świniary (1942), Wrocieryż (1944), Chmielnik (1945), Świniary (1945), Secemin (1946), Proszowice (1948), Olkusz (1948), Kozłów Miechowski (1949).
W 1950 r. został mianowany proboszczem w parafii Rachwałowice. Pracował tu 21 lat, wykonał wiele prac w kościele, budynkach parafialnych i w ich otoczeniu. Ksiądz Bolesław Balikowski zmarł 11.11.1981 r. i został pochowany w Rachwałowicach⁶¹.

Zborówek – Parafia pw. Świętych Idziego Opata i Mikołaja Biskupa Wyznawcy

Rys. Zborówek – kościół parafialny⁶².

Ksiądz Józef Niepsuj
Józef Niepsuj, s. Antoniego i Marianny z Kapuścińskich, urodził się 23.7.1891 r. w Daleszycach. Naukę w Wyższym Seminarium Duchownym rozpoczął w 1911 r. Święcenia kapłańskie otrzymał 20.5.1917 r. z rąk biskupa A. Łosińskiego.
Był wikariuszem w parafiach Skalbmierz, Sosnowiec, Koziegłówki (1918), Strzemieszyce (styczeń 1920). Od sierpnia 1920 r. był kapelanem rezerwowym Wojska Polskiego. Wrócił do diecezji w grudniu 1922 r. i został proboszczem w Sobkowie. W sierpniu 1930 r. objął probostwo w Bebelnie, a od czerwca 1934 r. był proboszczem w Zborówku. Tu przeżył trudy okupacji niemieckiej i niebezpieczeństwa działań wojennych. O tych czasach tak wspominał później w liście do biskupa ordynariusza: “W Zborówku byłem aresztowany przez Niemców i tylko cudem uniknąłem obozu … Pożar zabudowań gospodarczych w dużej mierze zniszczył mię, a ostatnie przyfrontowe działania wojenne pozostawiły mnie … tylko w tym, co się dało włożyć na siebie”. W marcu 1945 r. prosił Kurię Diecezjalną o zgodę na opuszczenie placówki w Zborówku. Był, jak twierdził, rozgoryczony trudnymi przeżyciami i doznanymi przykrościami w okresie wojny. W kwietniu 1946 r. objął probostwo w Rogowie. Trudne okazało się dla niego prowadzenie 10-hektarowego gospodarstwa rolnego. Od września 1948 r. był proboszczem w Michałowie. Wytrwał tam do września 1957 r., gdy został przeniesiony do parafii w Mokrzku. W 1959 r. w kiepskim zdrowiu przeszedł na emeryturę i następne 19 lat spędził w Domu Księży Emerytów w Kielcach.
Ksiądz Józef Niepsuj zmarł 21.1.1978 r. w Kielcach i został pochowany w grobowcu księży emerytów⁶³.

1. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Biechów Kościół parafialny. Gmina Pacanów, powiat buski”, opublikowanego 4.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”.
2. Calendarium pro Clero Dioecesis Kielensis in annum domini 1917, s. 177; Ks. Adam Włosiński, Wielka Wojna nad Nidą. Kronika parafii Imielno (1912–1917). Wstęp i opracowanie Jerzy Gapys i ks. Tomasz Gocel. Kielce 2018, s. 37 i 246.
3. ADK, AP, sygn. XB-4, k. 21, 23, 25, 35.
4. Sprawozdanie z lustracji delegatury Pol.K.O. w Biechowie, gminy Wójcza, dokonanej dnia 10 listopada 1942 r. AAN 125/752 k. 139, Jerzy Gapys, Polskie rzymsko-katolickie duchowieństwo diecezjalne w Radzie Głównej Opiekuńczej 1939-1945, Kielce 2010, s. 225.
5. ADK, AP XK-83, k. 26, 73. Stąd pochodzi fotografia ks. St. Kręgla z jego świadectwa maturalnego.
6. Portal internetowy “Armia Krajowa Związek Walki Zbrojnej Służba Zwycięstwu Polski. Okręg Kielce”. Biogram “Rzemieniec Stefan”. Dostęp: grudzień 2012.
7. Skład duchowieństwa Diecezji Kieleckiej R. 1943, s. 16; Katalog Duchowieństwa diecezji Kieleckiej na Rok Pański 1944, s. 15.
8. Fotografia pochodzi ze strony internetowej Rzymskokatolickiej Parafii Narodzenia NMP w Książu Małym.
9. Wówczas i w kontekście tej samej sprawy aresztowano m.in. Antoniego Szałacha, burmistrza Pacanowa w latach 1941-1945. Henryk Góra, Historia WIN na ziemi pacanowskiej, Z Życia Gminy (Pacanów) nr 5/1998, s. 16-17.
10. Tomasz Trepka, Duchowni katoliccy zaangażowani w działalność obwodu buskiego “Służba Wolnej Polsce” w świetle dokumentów aparatu bezpieczeństwa. Nasza Przeszłość : studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce 125 (2016) s. 275.
11. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 45, 1969, nr 5-6, s. 276-277.
12. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Nowy Korczyn Kościół parafialny. Gmina Nowy Korczyn, powiat buski”, opublikowanego 9.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”. Dostęp: grudzień 2021.
13. Gazeta Tygodniowa, nr 27/1931 Kielce 5 lipca 1931 r., s. 326.
14. Janusz Kapel, Organizacja konspiracji w Nowym Korczynie. Kombatanckie Zeszyty Historyczne, nr 7 Rok 2 Warszawa, wrzesień 1993, s. 69. Janusz Kapel był synem organisty w N.K. – Jana Kapel, ps. “Kruk”, który został zamordowany w obozie koncentracyjnym Gross Rosen.
15. Fotografia pochodzi ze zbiorów kronikarskich Jerzego Wajsa, zamieszczonych na stronie internetowej „Fotokronika Nowego Korczyna”. Dostęp: kwiecień 2023.
16. Sprawozdanie z lustracji Delegatury Nowy Korczyn dokonanej 15 i 16 grudnia 1942 r. AAN 125/752, k. 157.
17. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 38, 1957, nr 5-6, s. 159.
18. Ks. Feliks Skrobisz, Śp. ks. Edward Błaut. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 71, 1995, nr 2, s. 203-205.
19. Fotografia pochodzi ze strony internetowej Gminy Iwanowice na Facebook.
20. Janusz Kapel, Organizacja konspiracji w Nowym Korczynie. Kombatanckie Zeszyty Historyczne, nr 7 Rok 2 Warszawa, wrzesień 1993, s. 63-69; Sobolewski, Pamiętnik T.2 s. 130 (zapis z dnia 31.3.44).
21. Od połowy 1944 r. w zarządzaniu parafią w Nowym Korczynie uczestniczyli także ks. Edward Błaut oraz księża-goście: pochodzący z diecezji gnieźnieńskiej ks. Franciszek Kryszak i pochodzący z diecezji łuckiej ks. Roman Jałocho. ADK, Akta kurialne Parafii Nowy Korczyn 1937-1948, sygn. PN-8/4, dok: P.NK.VIII/4/44 (k. 32-37).
22. Henryk Leżoń, Wkład społeczeństwa gminy Nowy Korczyn w walce z hitlerowskim najeźdźcą (referat wygłoszony podczas sesji historycznej dnia 24.7.1983 r., zorganizowanej  przez Koło Gminne ZBoWiD w Nowym Korczynie). APKi 490/74.
23. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Ostrowce  Kościół parafialny. Gmina Nowy Korczyn, powiat buski”, opublikowanego 9.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”. Dostęp: grudzień 2021.
24. ADK, AP XS-83.
25. ADK. AP XL-20, k. 48; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 60, 1984, nr 6, s. 429-430.
26. Zdjęcie opublikowane 26.8.2022 r. w Internecie (Facebook) przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach. Autor i data – b.d.
27. W ośrodku zabijania eutanazyjnego Tötungsanstalt TA Hartheim na zamku Schloss Hartheim w miejscowości Alkoven w Górnej Austrii, wchodzącym w skład kompleksu obozów koncentracyjnych KL Mauthausen–Gusen, w ramach „Aktion T4”. Niemcy mordowali ofiary — osoby niedorozwinięte psychicznie — w komorach gazowych. Od 04.1941 program rozszerzono o więźniów obozów koncentracyjnych. Większość, jeśli nie wszyscy, duchowni z obozu koncentracyjnego KL Dachau byli zawożeni do Hartheim w tzw. „transportach inwalidów” (pod kryptonimem „Aktion 14 f 13”) — osób chorych i według Niemców „niezdolnych do pracy” — z obozu w KL Dachau (początkowo pod pretekstem transferu do lepszego obozu). „Biała Księga” Martyrologium duchowieństwa — Polska XX w. (lata 1914 – 1989) na portalu internetowym  Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Zygmunta w Słomczynie. Dostęp: styczeń 2022; Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie prowadzi śledztwo w sprawie zamordowania w latach 1939–1945 w tzw. zakładzie eutanazji w Hartheim koło Linzu (Republika Austrii) nieustalonej liczby obywateli polskich, w  szczególności chorych i niezdolnych do pracy więźniów obozów koncentracyjnych w Mauthausen, Dachau, Gusen i innych. Dotychczas ustalono nazwiska blisko 800 zamordowanych w Hartheim więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau. Listę zamordowanych zamieszczono na stronie internetowej IPN. Wymieniony jest tu również ks. Henryk Pytko. Strona internetowa Instytutu Pamięci Narodowej (zakładka O IPN / Ogłoszenia – rubryka “Poszukiwani świadkowie wydarzeń”. Dostęp: grudzień 2021.
28. Na południowej ścianie kościoła Najświętszego Serca Jezusowego i Świętej Marii Małgorzaty Alacoque w Łodzi widnieje tablica upamiętniająca śmierć 12 harcerzy ŁDH im. gen. Pułaskiego, zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej. Obok nazwisk harcerzy, ich nauczyciela i opiekuna wykute jest w kamieniu także nazwisko ks. Henryka Pytko. Śmierć męczeńska ks. H. Pytko została upamiętniona też na tablicy pamięci z nazwiskami pomordowanych księży z diecezji łódzkiej, tablicy znajdującej się w katedrze  św. Stanisława Kostki. Anna Skopińska, Kościół Najświętszego Serca Jezusowego. Ludzka historia. Niedziela łódzka 18/2018, str. I.
29. Biogram ks. Stanisław Niedziela – p. Parafia Busko.
30. Mieczysław B. Markowski, Życie polityczne w Busku i okolicy w okresie międzywojennym, [w:] Tradycje walk o wyzwolenie narodowe i społeczne na ziemi buskiej. Materiały sesji popularnonaukowej 11 IV 1987 r. Kieleckiego Towarzystwa Naukowego, Kielce 1988, s. 85.
31. Katalog Duchowieństwa i parafij Diecezji Kieleckiej za rok 1946, s. 95; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 39, 1958, nr 12, s. 351.
32. Danuta Krześniak-Firlej, Księża prefekci diecezji kieleckiej 1918-1939. Kielce 2002, s. 86.
33. Stanisław Pytko, Wspomnienie o księdzu infułacie Józefie Piwowarczyku, wikariuszu w Pacanowie w latach 1940-1945. Z Życia Gminy (Pacanów) nr 10/1997, s. 9. Fotografia księdza pochodzi z tego artykułu; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 72, 1996, nr 3-4, s. 261.
34. ADK, AP XM-47; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 45, 1969, nr 1, s. 28-29.
35. Biogram ks. Teofil Ząbek – p. Parafia Pierzchnica.
36. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Piasek Wielki Kościół parafialny. Gmina Nowy Korczyn, powiat buski.”, opublikowanego 9.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”. Dostęp: grudzień 2021.
37. Katalog Duchowieństwa Diecezji Kieleckiej na Rok Pański 1945 w czasie wielkiej wojny światowej.
38. Sprawozdanie z lustracji Delegatury gminy Radzanów, przeprowadzonej w dniu 3 lipca 1942 r. za czas 19.I.1942 r. przez referenta organizacyjnego Stanisława Knapa. AAN 125/752, k. 79-80; Jerzy Gapys, Polskie rzymskokatolickie duchowieństwo diecezjalne w Radzie Głównej Opiekuńczej 1939-1945, Kielce 2010, s. 225-226.
39. Wspominamy zmarłych kapłanów. Niedziela kielecka 14/2005.
40. Biogramy księży St. Tomkiewicza i F. Włodarczyka – patrz podrozdział “Kapłani z innych diecezji”.
41. Fotografia pochodzi z Cyfrowej Biblioteki Narodowej / www.polona.pl CBN Polona. Dostęp: grudzień 2021.
42. Natanael (gazeta parafii św. Bartłomieja w Jerzmanowicach), nr 16 Styczeń 2015, s. 8-10.
43. Dziś parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.  
44. Zdjęcie jest wycinkiem z fotografii zbiorowej absolwentów Seminarium z 1916 r. [w:] Księga jubileuszowa 1727-1977. 250 lat Seminarium Duchownego w Kielcach. Kielce 1977.
45. Ks. Jan Francuz został zamordowany w obozie koncentracyjnym w 1942 roku.
46. Ks. Daniel Wojciechowski, Kapłaństwo pod pręgierzem komunistów – Ksiądz Antoni Gębka (1895-1979), Nasz Dziennik z 6.6.2009 r.
47. Ks. Adam Ludwik Szafrański, Śp. Ks. prałat Jan Pałys (1914-1997); Ks. Henryk Węgrzyn, Wspomnienie o Ks. Prałacie Janie Pałysie po 27 latach towarzyszenia mu w różnych okolicznościach życia. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 73, 1997, nr 1, s. 82-84.
48. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Świniary  Kościół parafialny pw. św. Stanisława biskupa. Gmina Solec Zdrój, powiat buski”, opublikowanego 8.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”. Dostęp: grudzień 2021.
49. Zdjęcie pochodzi z książki: Bogumił Hetnarski, Ze Stopnicy do Itaki. Pamiętniki chemika. Krosno 2009, s. 41.
50. Ks B. Rajchel ukrywał w Świniarach na plebanii Izabelę Nachtman pochodzenia żydowskiego – żonę jego szwagra, Jana Nachtmana (późniejsze nazwisko Hetnarski), sędziego grodzkiego ze Stopnicy. Leszek Marciniec, Znani i nieznani. Jan i Izabela Hetnarscy. Tygodnik Ponidzia, nr 11/2000, s. 4.
51. B. Nieczuja-Ostrowski określił ks. B. Rajchela w swojej książce jako “wielce ofiarnego patriotę”. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski, Inspektorat AK „Maria” w walce. Tom II Kryptonim „Michał”-„Maria” (1943-V1.1944), Część II. Elbląg 2007, s. 187 i 189; Ks. B. Rajchel był wujem Aleksandra Gardawskiego (1917-1974, nazwisko rodowe Nachtman), po wojnie znanego archeologa, profesora na UMCS w Lublinie. Patrz: Leszek Gajewski, Prof. dr Aleksander Gardawski. Archeologia Polski Rok 1975, s. 487-496.
52. ADK, AP XR-24; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 49, 1973, nr 3, s. [okładka].
53. Gazeta Solecka. Kwartalnik Gminy Solec-Zdrój, nr 21 styczeń-kwiecień 2014, s. 13.
54. Strona internetowa Parafii Świętego Stanisława w Świniarach (stąd pochodzi fotografia ks. J. Olesińskiego). Dostęp: marzec 2022; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 76, 2000, nr 1, s. 114.
55. Fotografia ks. K. Perza pochodzi ze strony internetowej Parafii Św. Stanisława B.M. w Świniarach. Dostęp: grudzień 2021.
56. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 48, 1972, nr 6, s. 288.
57. ADK, Akta parafii Szaniec R. 1938-1948, sygn. PS-28/3, k. 25.
58. Marek Wiewióra, Parafie gminy Pierzchnica w latach drugiej wojny światowej oraz w okresie powojennym (1939-2000) [w:] Parafie gminy Pierzchnica. Zarys dziejów. (red. ks. Daniel Olszewski). Kielce 2002, s. 280.
59. Po konferencji, zorganizowanej w styczniu 1950 r. w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach, księża-patrioci i działacze katoliccy województwa kieleckiego podpisali deklarację poparcia dla ataków władz państwowych na stowarzyszenie “Caritas”. Wśród sygnatariuszy byli księża: Piotr Noszczyk, prob. Dobrowoda, Władysław Serwatka, prob. Pierzchnica, Adam Molisak, prob. Busko, Leon Graca, prob. par. Cierno, pow. jędrzejowski, Jan Książkiewicz, prob. Makoszyn. Słowo Ludu nr 26 (120) z 26.1.1950 r.
60. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 70, 1994, nr 3-4, s. 230.
61. ADK, AP XB-57; Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 57, 1981, nr 6, s. 286.
62. Rysunek pochodzi z artykułu Romana Mirowskiego “Kościoły i klasztory. Teki Mirowskiego. Zborówek Kościół parafialny. Gmina Pacanów, powiat buski”, opublikowanego 9.9.2011 r. na stronie internetowej “Dawne Kieleckie. Informacje historyczne”. Dostęp: grudzień 2021.
63. Kielecki Przegląd Diecezjalny, R. 55, 1979, nr 4, s. 190.