Dekanat staszowski (diecezja sandomierska)

Parafie w dekanacie staszowskim:
Beszowa, Koniemłoty, Kotuszów, Kurozwęki, Szczebrzusz i położone poza powiatem buskim parafie: Bogoria, Kiełczyna, Połaniec, Rytwiany, Staszów, Strzegom, Szczeglice, Wiśniowa.

Dekanat staszowski

Beszowa – Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Miejscowości w parafii:

Gmina Łubnice – Borki, Budziska, Czarzyzna, Góra, Grabowa, Łubnice, Łyczba, Orzelec Mały, Przeczów, Rejterówka, Stara Wieś, Sydzyna, Wilkowa, Wolica. 

Fot. Beszowa. Kościół parafialny pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła. Lata 1905-19101.

Proboszczem był ks. Wincenty Kwiatkowski (1938-1953). Wikariuszem był ks. Władysław Burek (1940-1942).

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Beszowa

Ksiądz Wincenty Kwiatkowski
Wincenty Kwiatkowski, syn Antoniego i Apolonii z d. Parcheta, urodził się 13.11.1895 r. we wsi Brzezie.

Uczył się w Progimnazjum w Sandomierzu (1908-1912), a następnie w Seminarium Duchownym w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie przyjął 29.5.1919 r. z rąk biskupa Mariana Józefa Ryxa. Był wikariuszem w parafiach: Waśniów (1919), Łagów Opatowski (1919), Szumsko (1920) i administratorem tej parafii (1926). W 1927 r. został mianowany rektorem kościoła w Rytwianach. Proboszczem był w parafiach: Kotuszów (1930), Beszowa (1938-1953).

Fot. Ks. Wincenty Kwiatkowski.


Ksiądz W. Kwiatkowski wspierał partyzantów w miarę swoich możliwości. Bronisław Rzepecki “Aleksander”, kwatermistrz Podobwody Stopnica “Storczyk” w Obwodzie ZWZ-AK Busko, pełniący funkcję sekretarza gminy Oleśnica, takimi słowy wspominał księdza W. Kwiatkowskiego: “Na rzecz Armii Krajowej, na wypadek ogólnego powstania, bo takiego terminu używaliśmy wobec księży, nasi księża zadeklarowali pomoc w formie dostarczenia po jednej sztuce bydła rzeźnego. Szczególnie ofiarny i hojny był ks. Kwiatkowski z Beszowy2.
W maju 1953 r. władze państwowe zażądały od biskupa J.K. Lorka usunięcia ks. W. Kwiatkowskiego ze stanowiska proboszcza w Beszowej. Tego roku został on mianowany proboszczem parafii Strzyżowice. W roku 1971 złożył rezygnację z probostwa i zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Sandomierzu. Zmarł 24.4.1972 r. w Sandomierzu. Został pochowany w Strzyżowicach3.

Ksiądz Władysław Burek
Władysław Burek, syn Jana, urodził się 5.8.1906 r. we wsi Pogorzałe, parafia Skarżysko Kościelne. Świadectwo dojrzałości uzyskał w Gimnazjum Koedukacyjnym Komitetu Obywatelskiego w Skarżysku-Kamiennej w 1925 r. i wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu. W 1929 r. otrzymał radę opuszczenia seminarium “z powodu nieustalonego charakteru”. W latach 1929-1931 studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1932 r. przez dwa miesiące przeszedł szkolenie i służbę wojskową. We wrześniu tego roku wstąpił ponownie do seminarium.

Święcania kapłańskie przyjął 29.6.1934 r. z rąk biskupa Włodzimierza Jasińskiego.
Jako wikariusz pracował w parafiach: Borkowice (1934), Bedlno (1935), Łagów Opatowski (1938), Beszowa (1940), Odrowąż (1942), Odechów (1945).
Proboszczem był w Janikowie (1947), Kowalkowie (1949), Parszowie (1954), Czerminie (1962).
Zmarł 14.11.1965 r. w Czerminie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Skarżysku-Kamiennej4.

Fot. Ks. Władysław Burek.

Ksiądz Mieczysław Kiełbasa
Mieczysław Kiełbasa, s. Mateusza i Zofii z d. Jaśkiewicz, urodził się 23.11.1909 r. we wsi Sopot, parafia Błotnica. Uczęszczał do Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Radomiu.

W latach 1930-1935 był alumnem Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie przyjął 2.6.1935 r. z rąk biskupa Pawła Kubickiego.
Jako wikariusz pracował w parafiach: Pawłowice (1935), Wysoka (1937; tu uczył religii w szkole powszechnej w Zdziechowie5), Chlewiska (1941), Beszowa (5.1942), Staszów (8.1942).
Należał do Tajnej Organizacji Nauczycielskiej TON, gdy uczył w Beszowej i okolicach6.
W sierpniu 1939 r. został przydzielony jako kapelan do 22 pułku piechoty w Warszawie.
Ksiądz Mieczysław Kiełbasa zmarł 17.1.1944 r. w Staszowie7.

Fot. Ks. Mieczysław Kiełbasa.

Koniemłoty – Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Miejscowości w parafii:
Gmina Oględów – Gaj Koniemłocki, Gaj Święcicki, Grobla, Grzybów, Koniemłoty, Krzczonowice, Krzywołęcz, Lenartowice, Niemścice, Oględów, Pacanówka, Podborek, Sichów Duży, Sichów Mały, Sielec, Stefanówek, Święcica, Tuklęcz, Zaraź, Ziemblice
Gmina Tuczępy – Rzędów.

Fot. Kościół parafialny w Koniemłotach w latach międzywojennych. Źródło: domena publiczna.

Proboszczem był ks. Jan Chołoński (1933-1948), a wikariuszem ks. Kazimierz Strzyż (1937-1946).

Informacje dodatkowe:
W miejscowości Sichów Duży znajduje się  kaplica pw. MB Częstochowskiej, położona 3 km od kościoła parafialnego. Na początku lat 30-tych XX w. w budynku należącym do rodziny Radziwiłłów, na wniosek Zofii Radziwiłł, głoszone były rekolekcje dla kobiet. Systematyczne odprawianie mszy św. było kontynuowane w czasie II wojny światowej przez rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego ks. prof. Konstantego Michalskiego8. Budynek ten istniał do końca XX w., kiedy to zaczął zagrażać wiernym, gromadzącym się na nabożeństwa. W latach 2006-2009 wybudowano nową kaplicę.
Ks. prof. Konstanty Michalski był jednym z profesorów krakowskich, aresztowanych przez Niemców dnia 6.11.1939 r. w akcji „Sonderaktion Krakau”. Czterech spośród zwolnionych z obozu profesorów zaprosili do siebie, do Sichowa, Zofia i Krzysztof Radziwiłłowie. W tej czwórce był ks. prof. Konstanty Michalski – wybitny filozof i były rektor UJ. To właśnie w Sichowie powstało jego głośne dzieło „Między heroizmem a bestialstwem9

Ks. prof. K. Michalski, działając za zgodą biskupa sandomierskiego, J.K. Lorka10 i w harmonijnej, przyjaznej współpracy z proboszczem w Koniemłotach, księdzem J. Chołońskim, odprawiał msze święte, udzielał sakramentów i spowiadał – wszystko dla licznej rzeszy wiernych z najbliższych okolic. Kaplicę urządził na nowo własnym sumptem i z chętną pomocą ze strony okolicznych włościan.    

Ks. Konstanty Michalski. Rys. T. Staszewski11.

Na kaplicę miały też baczenie i księdza K. Michalskiego w przygotowywaniu i prowadzeniu nabożeństw wspierały przebywające w Sichowie od 1937 r. siostry Służki Niepokalanie Poczętej Najświętszej Panny Marii.
Nawet rezydujący w Sichowie, zarządzający majątkiem Radziwiłłów i kilkoma Liegenschaftami baron Udo von Schweinichen był przychylny prowadzeniu kaplicy w dworze12.

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Koniemłoty

Ksiądz Jan (Chołuj) Chołoński
Jan Chołoński, syn Mikołaja i Antoniny z d. Chołuj, urodził się 25.9.1893 r. we wsi Zielonka Stara, parafia Zwoleń. Po ukończeniu 4 klas w Progimnazjum w Sandomierzu wstąpił w 1908 r. do Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Święcania kapłańskie przyjął w 1916 r.
W latach 1914-1918 był studentem Akademii Duchownej w Petersburgu.
W 1918 r. pracował jako wikariusz w parafii Przysucha i tego samego roku jako prefekt szkół w parafiach Końskie i Opatów.

Fot. Ksiądz Jan Chołoński.

Od 1922 r. był prefektem szkół w Staszowie, a od 1926 r. był proboszczem w nowo utworzonej parafii Ruski Bród. Tam zbudował kościół. W latach 1932-1933 był dziekanem dekanatu zawichojskiego. W 1933 r. otrzymał nominację na proboszcza w Koniemłotach.
Ks. J. Chołoński zaangażował się w działalność dobroczynną RGO. Był przewodniczącym delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego powiatu buskiego w Oględowie z siedzibą w Koniemłotach13. Przebywający z rodzicami w Koniemłotach kilkunastoletni podówczas Julian Wojtkowski, później biskup pomocniczy warmiński, tak zapamiętał proboszcza J. Chołońskiego: “Proboszcz był zwalistym mężczyzną o niepospolitej sile. (…) Zapowiadał co roku, że nowy chleb będzie w nowej Polsce. Całą wojnę miał radio i służył wiadomościami. W chwilach ciężkich obaj z Andrzejem Wojtkowskim zapamiętale rąbali drzewo, całymi godzinami nie mówiąc do siebie ani słowa14.
Po wojnie ks. J. Chołoński odnowił zniszczony kościół. W maju 1948 r. przeniósł się do parafii Odrzywół.
Ks. Jan Chołoński zmarł 25.11.1964 r. Został pochowany na cmentarzu w Zwoleniu15.

Ksiądz Kazimierz Strzyż
Kazimierz Strzyż urodził się 8.9.1908 r. w Ropczycach jako syn Jana i Marii z Depowskich. Do szkoły elementarnej uczęszczał w Ropczycach, następnie został przyjęty do Gimnazjum Klasycznego im. Stanisława Kostki tamże. W 1931 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Wyświęcony został na kapłana 28.6.1936 r. przez biskupa Jana Kantego Lorka.

Fot. Ksiądz Kazimierz Strzyż.

Na pierwszy wikariat został skierowany do Bliżyna, gdzie pozostał 11 lat. Od 1937 r. przez 9 lat był wikariuszem w parafii Koniemłoty.
Proboszczem był w parafiach Rytwiany (1946), Mydłów (1960) i Kazanów Iłżecki (1974). Zmarł 31.7.1983 r. Został pochowany na cmentarzu w Kazanowie Iłżeckim16.

Ksiądz Konstanty Józef Michalski
Konstanty Józef Michalski, s. Ignacego i Pauliny z Wincklerów, urodził się 12.4.1879 w Dąbrówce Małej (obecnie dzielnica Katowic). Szkołę średnią ukończył w Zgromadzeniu Misji św. Wincentego a Paulo w Krakowie, gdzie został przyjęty do grona alumnów i rozpoczął naukę filozofii i teologii. W 1903 r. przyjął święcenia kapłańskie.  

Fot. Ks. prof. Konstanty Michalski. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura:1-N-383.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w Wyższym Instytucie Filozofii w Lowanium w Belgii. Doktorat otrzymał w 1911 roku. Po ukończeniu studiów i powrocie do Krakowa pełnił funkcję prefekta w Instytucie Teologii w macierzystym zgromadzeniu. Od 1914 r. wykładał na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a pięć lat później otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, Kilkakrotnie piastował stanowisko dziekana Wydziału Teologii UJ. W latach 1931–1932 pełnił funkcję rektora tej uczelni. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Należał do najwybitniejszych polskich filozofów pierwszej połowy XX wieku. Był autorem 70 publikacji naukowych dotyczących filozofii średniowiecza.
W listopadzie 1939 r., w ramach tzw. Sonderaktion Krakau został aresztowany wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Zwolniony w lutym 1940 r., spędził kolejne lata okupacji w Sichowie Dużym, w ówczesnym powiecie buskim17. W 1945 powrócił do Krakowa i na nowo wykładał na Wydziale Teologii UJ.
Ksiądz K. J. Michalski zmarł 6.8.1947 r. w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Kotuszów – Parafia pw. Świętego Jakuba Starszego Apostoła

Miejscowości w parafii:
Gmina Kurozwęki – Chańcza, Jabłonica, Jasień, Korytnica, Kotuszów

Proboszczami byli: ks. Józef Sadowski (1938-1945), ks. Antoni Sobczyk (1945-1998).

Fot. Kotuszów – kościół parafialny. Stan współczesny18.

Informacje dodatkowe
Czas II wojny światowej wniósł w życie parafii kotuszowskiej ból, śmierć i zniszczenia. Tu rozegrała się w pierwszej połowie sierpnia 1944 r. zażarta bitwa, mająca duże znaczenie dla utrzymania przez Rosjan przyczółka sandomierskiego. 
Mieszkańcy, by ratować dobytek, budowali głęboko w ziemi schrony przeciwlotnicze, które przykrywali drewnem, kamieniami i ziemią. Ostatecznie Rosjanie pozostali  w Kotuszowie i najbliższych okolicach do ofensywy stycznia 1945 r. Ludność w większości się rozproszyła, a następnie została wysiedlona przez Rosjan. Gdy parafianie kotuszowscy wrócili wiosną 1945 r., zastali spalony i częściowo zniszczony kościół oraz zniszczone liczne budynki mieszkalne i gospodarcze. Najbardziej ucierpiały wioski Kotuszów, Korytnica i Jasień. W Kotuszowie ze 120 domów ocalały jedynie 3. W obliczu ogromu zniszczeń, część ludności zdecydowała się wyjechać na ziemie zachodnie. Dla pozostałych pokrzepieniem ducha była wiadomość o przyjściu do parafii młodego, energicznego księdza Antoniego Sobczyka. Nie zwlekając, zabrał się on wraz z parafianami za odbudowę kościoła i plebanii. Nie było to łatwe. Konieczna była bowiem jednocześnie odbudowa domów i gospodarstw. Brakowało środków do życia, ludzie ginęli od min i chorób zakaźnych. Ksiądz Antoni samodzielnie usuwał gruzy, odminowywał kościół i plac wokół niego, jeździł z mężczyznami do lasu po drzewo i fizycznie pracował w swoim gospodarstwie19.

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Kotuszów

Ksiądz Józef Sadowski,
Józef Sadowski, syn Jakuba i Franciszki z d. Zdeb, urodził się 7.4.1895 r. w Kanicach Starych, parafia Złotniki, diecezja kielecka. Uczęszczał do Szkoły Elementarnej w Jędrzejowie, Prywatnego Filologicznego Gimnazjum Męskiego Wincentego Szudejki w Częstochowie (1913-1917).
W latach 1917-1923 był alumnem Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie przyjął 26.5.1923 r. z rąk biskupa M. Ryxa.

Fot. Ksiądz Józef Sadowski.

Pełnił funkcje: wikariusza i prefekta szkół powszechnych w Siennie (1923), wikariusza parafii Kamienna (1928), Łagów Opatowski (1929), prefekta szkół powszechnych w Suchedniowie (1932), wikariusza (1933) i administratora (1937) parafii Beszowa, proboszcza w Kotuszowie (1938). 
Był kapelanem rezerwy Wojska Polskiego (starszeństwo z 1.1.1927 r.). W diecezji kieleckiej przebywał jako proboszcz w parafiach Tuczępy (1945-1959) i Drugnia (1959-1967). 
Ksiądz Józef Sadowski zmarł 13.6.1967 roku20.

Ksiądz Antoni Sobczyk
Antoni Sobczyk, s. Władysława i Józefy z d. Wójcik, urodził się 25.2.1912 r. w Zawichoście. Uczęszczał do Gimnazjum Biskupiego w Lublinie (1928-1929), Gimnazjum Księży Misjonarzy w Zduńskiej Woli (1929-1931), Gimnazjum Męskiego im. A. Zimowskiego w Łodzi (1931-1932) i do Niższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1932-1934). Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Sandomierzu i przyjął święcenia kapłańskie 11.6.1939 r. z rąk biskupa J. Lorka.

Był wikariuszem w parafiach: Bałtów (1939), Połaniec (1943). Został mianowany proboszczem w Kotuszowie w maju 1945 r.
Odbudował po zniszeniach wojennych kościół w Kotuszowie. Otrzymał godność kanonika honorowego Kapituły Katedralnej w Sandomierzu w 2001. W latach 1998-2002 mieszkał jako emeryt w Kotuszowie.Ksiądz Antoni Sobczyk zmarł 9.4.2002 r. w Staszowie21.

Fot. Ksiądz Antoni Sobczyk.

 

Kurozwęki – Parafia  pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Augustyna Biskupa

Miejscowości w parafii:
Gmina Kurozwęki – Czernica, Kurozwęki, Mokre, Ponik, Wola Osowa, Wólka Żabna, Zagrody
Gmina Oględów – Niemścice, Oględów, Zaraż.

Proboszczami byli ks. Stanisław Wojciech Kowalczewski (1936-1943) i ks. Antoni Zmysłowski (1943-1965).

Kapelanem Sióstr Szarytek był ks. Wacław Czapla (1939-1944).


Fot. Kurozwęki – kościół parafialny w 1936 roku22.

Biogramy kapłanów posługujących w parafii Kurozwęki

Ksiądz Stanisław Kowalczewski
Stanisław Kowalczewski, syn Szymona i Franciszki z d. Szymańska, urodził się 22.4.1888 r. w Ożarowie. Uczył się w progimnazjum w Sandomierzu (1898-1904), prywatnie w Kielcach (1904-1905). Alumnem Seminarium Duchownego w Sandomierzu był w latach 1905-1911. Święcenia diakonatu (19.03.1911), kapłańskie (16.07.1911) przyjął z rąk bpa M. Ryxa.
Posługa kapłańska: Jako wikariusz pracował w par. Krępa (12.04.1911), Staszów (29.09.1911), Wąchock (30.05.1913), Opoczno (23.07.1916), św. Jana w Radomiu (18.06.1917). Był proboszczem w parafii Jasionna (19.07.1919). W 1927 należał do rady gminy w Białobrzegach. Następnie był proboszczem w  Pawłowicach (23.06.1933), w Kurozwękach (10.08.1936) i w Łagowie Opatowskim (22.01.1943).
Zmarł 25.07.1944 w Łagowie Opatowskim na tyfus plamisty. Pochowany na tamtejszym cmentarzu23.

Ksiądz Antoni Zmysłowski
Antoni Zmysłowski, s. Antoniego i Heleny z d. Świtakowska, urodził się 18.5.1900 r. w Gowarczowie. Jego ojciec był organistą. Uczęszczał do Gimnazjum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim (1912-1914, przerwa spowodowana I wojną św., następnie w l. 1917-1920). Był alumnem Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Święcania kapłańskie otrzymał 29.5.1927 r. z rąk biskupa Pawła Kubickiego.

Był wikariuszem w parafiach: Pawłów (1927), Odrowąż (1927), Przedbórz (1928). Pracował jako prefekt szkoły powszechnej w Końskich (1930). Następne był wikariuszem w parafii Waśniów (1932). Proboszczem był w parafiach: Grzegorzowice (1935), Kurozwęki (1943) i Petrykozy (1965). Skomponował wiele pieśni religijnych, m.in. hymn na odsłonięcie i zasłonięcie obrazu MB w Kurozwękach.

Fot. Ks. Antoni Zmysłowski.

Angażował się w działalność partyzancką w Grzegorzowicach.
Ksiądz Antoni Zmysłowski zmarł 25.4.1983 r. w Petrykozach i tam został pochowany24.

Ksiądz Wacław Czapla (kapłan Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo CM – lazarysta)
Wacław Czapla, syn Kacpra i Antoniny z Bednarskich, urodził się 28.8.1908 r. w Wierzbicy, gmina Tuczępy. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Kurozwękach kontynuował naukę w Gimnazjum Władysława IV w Warszawie na Pradze od 1920, a od 1923 w Małym Seminarium Księży Misjonarzy w Krakowie na Nowej Wsi. Do Zgromadzenia został przyjęty w grudniu 1923 r. Studiował w Instytucie Teologicznym w Krakowie w latach 1927-1929.
W listopadzie 1929 r. wyjechał do Chin z grupą misjonarzy jako alumn. Po ukończeniu studiów teologicznych w misjonarskim seminarium duchownym w Kashing k. Szanghaju przyjął święcenia kapłańskie 16.2.1931 z rąk biskupa Pawła A. Foveau CM. Podjął obowiązki duszpasterskie w Chinach i pełnił tam rozliczne funkcje do marca 1939 r.
W maju 1939 przyjechał do Polski na konwent prowincjalny, jako delegat i przedstawiciel misjonarzy pracujących w Chinach. Tu zastała go wojna.
W Kurozwękach podjął obowiązki duszpasterskie w charakterze kapelana Sióstr Miłosierdzia (1939-1944). Tu zaangażował się w działalność charytatywną. Był przewodniczącym miejscowej Delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Busku-Zdroju25. Potem posługiwał w duszpasterstwie przy parafii św. Krzyża, jako kapelan Sióstr Miłosierdzia w Chełmnie oraz dyrektor grupy misyjnej w Bydgoszczy. W styczniu 1947 udał się do Stanów Zjednoczonych, a stamtąd do Chin. Wraz z innymi misjonarzami katolickimi został wydalony przez chińskie władze komunistyczne. Przez pewien czas zatrzymał się na placówce misyjnej na Filipinach, a od września 1949 podjął obowiązki duszpasterza Polaków w Australii, w Brisbane i okolicy. Przebywał tam do końca 1953 r., gdy wyjechał do Rzymu, by podjąć studia prawnicze na Angelicum. Ukończył je uzyskaniem doktoratu (1957). Od sierpnia 1958 r. pełnił obowiązki duszpasterskie w parafii św. Józefa w Ansonia Conn. USA, a następnie w grupie misyjnej w Whitestone. W lutym 1961 r. został superiorem domu prowincji w Erie, Pa., i jednocześnie rektorem Kolegium św. Jana Kantego dla młodzieży polskiego pochodzenia. W lutym 1964 złożył rezygnację z urzędów i podjął pracę w grupie misyjnej domu. Od lipca 1965 r. podjął obowiązki duszpasterskie we Francji. Zamieszkał w Vitry k. Paryża i objął kierownictwo tamtejszych Księży Misjonarzy i duszpasterstwo w środowiskach polonijnych: Ciry-Le-Noble, Gautherets, Poulloux, St-Vallier, Vitry-Sur-Seine, Wittenheim. We wrześniu 1969 r. objął polską parafię w Gautherets.
W niedzielę 29 sierpnia 1971 wraz ze swym bratem ks. Antonim Czaplą udał się na urlop i pielgrzymkę do Sanktuarium Matki Bożej w Fatimie. W okolicach Oviedo (Hiszpania) ich samochód wpadł w przepaść. Obaj zginęli. 
Ksiądz Wacław Czapla początkowo pochowany został w grobowcu misjonarzy w Madrycie, a w następnym roku spoczął na cmentarzu w Kurozwękach26.

Szczebrzusz – Parafia pw. Świętego Jana Chrzciciela

Miejscowości w parafii:
Gmina Łubnice – Rotówka, Zofiówka
Gmina Pacanów – Gace, Słupiec, Szczebrzusz, Zalesie.

Proboszczem był ks. Karol Słapczyński (1934-1973). 

Fot. Szczebrzusz – kościół parafialny. Stan współczesny.

Informacje dodatkowe
Kaplica w Szczebrzuszu istniała od początków XVII w. Nową kaplicę zbudował ks. Rudzki z Pacanowa w 1650 r. Mniej więcej 100 lat później, kaplicę podówczas w kiepskiej kondycji, podźwignął z upadku ks. Bieżyński w roku 1747. 
W jej miejsce pobudowano w 1784 r. drewniany kościół pw. Świętego Jana Chrzciciela. O kościele tym tak pisał ks. Jan Wiśniewski: “Kościółek w Sz. drewniany, w słup postawiony, tarcicami oszalowany, niski, składający się z nawy, węższego prezbiterium , zakrystii po str. Ewang. i kruchty przy głównym wejściu. Dach pokryty gontem zdobi wieżyczka. Na futrynie głównych drzwi wycięto: A. D. 178427.



Fot. Kościół pw. Świętego Jana Chrzciciela z 1784 r. Zburzony w 1940 r. Źródło: Ks. Aleksander Bastrzykowski, Zabytki kościelne budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej. Kraków 1930.

W 1939 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła parafialnego wg projektu Wacława Borowieckiego. Budową, trwającą do 1952 r., kierował ks. Karol Słapczyński.




Fot. Szczebrzusz – kościół parafialny w budowie (lata 40-te XX w.). Źródło: ADS, Akta kościoła w Szczebrzuszu 1859-1983.

Powstanie parafii w Szczebrzuszu można datować na czas mianowania jej pierwszego proboszcza, księdza Kolomana Myrczyk, w roku 1845. Parafia przynależy do diecezji sandomierskiej od 1925 roku28.

Ksiądz Karol Słapczyński
Karol Słapczyński, syn Ignacego i Zofii, urodził się 29.10.1896 r. w Zaklikowie. Uczęszczał do szkoły elementarnej w Zaklikowie oraz Męskiego Gimnazjum w Sandomierzu. Studiował w latach 1914-1920 w Seminarium Duchownym w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie przyjął 30.5.1920 r. z rąk biskupa M. Ryxa. Pełnił funkcje: wikariusza w parafii Ostrowiec (1920-1921) i prefekta szkół powszechnych w Skarżysku-Kamiennej (1921).

W latach 1922-1923 z powodu choroby przebywał w domu rodzinnym. Następnie pracował jako wikariusz w parafiach: Bałtów (1923), Drzewica (1925), Skaryszew (1926), Wierzbica (1930), Gowarczów (1930) i w parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu (1931).
Był administratorem i proboszczem w parafii Czerwona (1932), która była erygowana dzięki jego staraniom. Od 1934 r. był proboszczem w parafii Szczebrzusz.
Tam mieszkał od 1973 r. jako rezydent. Należał do Okręgowej Komisji Księży przy ZBoWiD i Komisji Księży przy “Caritas”, struktur skupiających tzw. księży-patriotów.
Ksiądz Karol Słapczyński zmarł 20.10.1987 r. w Szczebrzuszu i tam został pochowany29.

Przypisy

  1. Fotografia pochodzi z Cyfrowej Biblioteki Narodowej / www.polona.pl CBN Polona. Dostęp: grudzień 2021.
  2. Bronisław Rzepecki “Aleksander”, Przed “Burzą” w Podobwodzie Stopnica. Kombatanckie Zeszyty Historyczne, nr 9, Rok 3 Warszawa 1994, s. 41.
  3. Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Ryszard Nowakowski, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. T. 2 [H-Ł], Sandomierz 2015, s. 186-187. Stąd pochodzi fotografia ks. W. Kwiatkowskiego.
  4. Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Ryszard Nowakowski, Piotr Tylec, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. T. 1 [A-G]. Sandomierz 2014, s. 96. Stąd pochodzi fotografia ks. W. Burka.
  5. Archiwum Parafii Rzymskokatolickiej w Wysokiej.
  6. Artykuł “Nauczyciele tajnego nauczania na Ziemi Staszowskiej”, opublikowany na stronie internetowej Oddziału w Staszowie Związku Nauczycielstwa Polskiego. Dostęp: kwiecień 2022.
  7. Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Ryszard Nowakowski, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. T. 2 [H-Ł], Sandomierz 2015, s. 83. Stąd pochodzi fotografia ks. M. Kiełbasy.
  8. W pierwszych miesiącach 1940 r. kapelanem przy kaplicy był młody, wysiedlony z Wielkopolski ksiądz Wiktor Kasprzak (1914-1986), wyświęcony w 1938 r. w Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Został on przeniesiony do parafii w Szczeglicach. Bp Julian Wojtkowski, Najpiękniejsze lata życia. Ks. Konstanty Michalski CM 1940-1944. Nasza Przeszłość, Tom 56/3 Rok 1981, s. 83-91.
  9. Ksiądz K. Michalski jeszcze przed wojną często gościł w tych okolicach. Po raz pierwszy przyjechał na prośbę Marii Popiel – matki Zofii Radziwiłłowej, by poprowadzić organizowane przez nią rekolekcje dla nauczycieli. Z rodzinami Popielów i Radziwiłłów łączyły go więzy przyjaźni. Znaleźli schronienie w Sichowie Dużym, Gazeta Rytwiańska, nr 7 listopada 2010, s. 37 (tekst autorstwa Rafała Staszewskiego, przejęty z Tygodnika Nadwiślańskiego nr 35 (1529), 02.09.2010 r.); Zofia z Radziwiłłów Skórzyńska, Świadectwo minionego czasu. Wspomnienia z dzieciństwa i fragmenty wojennych losów rodziny Radziwiłłów z Sichowa. Warszawa 1994, s. 97.
  10. Pismo biskupa sandomierskiego z 14.5.1940 r. do ks. dr. Konstantego Michalskiego w Sichowie. ADS, Akta kościoła w Koniemłotach, k. 354.
  11. Narysowany portret pochodzi z: Głos Rytwian. Pismo Samorządowe, nr 5 grudzień 1997, s. 6.
  12. Ks. Konstanty Michalski CM, Kronika kaplicy w Sichowie oraz kazania sichowskie (opracował ks. Wacław Świerzawski), Nasza Przeszłość, Tom 56/1 Rok 1981, s. 13-74; Więcej o Udo von Schweinichen w rozdziale “Okupacyjna administracja rolna”.
  13. Sprawozdanie z lustracji Delegatury gm. Oględów w Koniemłotach przeprowadzonej w dniu 31 sierpnia 1942 r. za czas od 1.3.1941 r., przez referenta organizacyjnego p. Stanisława Knapa. AAN 125/752, k. 107-108.
  14. Julian Wojtkowski, Na styku dziejów zbawienia z historią Wielkopolski : (Andrzej Wojtkowski 1891-1975). Studia Warmińskie, Tom XLI-XLII (2004-2005), s. 423.
  15. Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Ryszard Nowakowski, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX i XX w., T. 1 [A-G] Sandomierz 2014, s. 112. Stąd pochodzi fotografia ks. J. Chołońskiego.
  16. Ks. Ryszard Nowakowski, Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Piotr Tylec, Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 4 [S-Ż]. Sandomierz 2019. Stąd pochodzi fotografia ks. K. Strzyża.
  17. Bp Julian Wojtkowski, Najpiękniejsze lata życia. Ks. Konstanty Michalski CM 1940-1944. Nasza Przeszłość, Tom 56/3 Rok 1981, s. 83-91; Tenże, Na styku dziejów zbawienia z historią Wielkopolski : (Andrzej Wojtkowski 1891-1975). Studia Warmińskie Tom XLI-XLII (2004-2005), s. 423.
  18. Fotografia pochodzi ze strony internetowej Diecezji Sandomierskiej.
  19. Ks. Jerzy Sobczyk, Parafia Kotuszów, [w:] Szydłów przez stulecia, Monografia Gminy Szydłów pod redakcją Cezarego Jastrzębskiego, Szydłów 2011, Część I – Badania naukowe, s. 195. Z tego artykułu pochodzi fotografia ks. A. Sobczyka; Mieczysława Adamowicz, Świadectwo o życiu i działalności śp. ks. kanonika Antoniego Sobczyka – proboszcza parafii pw. św. Jakuba Ap. St. w Kotuszowie w 10 rocznicę śmierci. Kurier Ziemi Szydłowskiej nr 1/2012 (XLV), s. 16-17.
  20. Ks. Ryszard Nowakowski, Bogdan Stanaszek, Ks. Piotr Tylec, Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 4 [S-Ż]. Sandomierz 2019. Stąd pochodzi fotografia ks. J. Sadowskiego.
  21. Ks. Ryszard Nowakowski, Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Piotr Tylec, Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 4 [S-Ż]. Sandomierz 2019, s. 60; Cezary Jastrzębski (redakcja), Szydłów przez stulecia. Monografia Gminy Szydłów. Szydłów 2011, s. 195. Z tej monografii pochodzi fotografia ks. A. Sobczyka.
  22. Zespół “Grafika i rysunki” w Bibliotece Narodowej, Poddębski, Henryk (1890-1945), sygn. F.62482/II.
  23. Ks. Ryszard Nowakowski (redaktor), Bogdan Stanaszek (redaktor), Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 2, [H-Ł], Sandomierz 2015, s. 135-136.
  24. Ks. Ryszard Nowakowski, Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Piotr Tylec, Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 4 [S-Ż]. Sandomierz 2019, s. 284-285. Stąd pochodzi fotografia ks. A. Zmysłowskiego.
  25. Sprawozdanie z lustracji działalności Delegatury Pol.K.O. w Kurozwękach, przeprowadzonej 30.IV.1942 r. przez Stanisława Janika p.o. referenta organizacyjnego. AAN 111/125/752, k. 59-63.
  26. Ks. Józef Szymański, Duszpasterze Polonii i Polaków za granicą. Słownik biograficzny T. III. Rzeszów 2020, s. 43-45.
  27. Jan Wiśniewski, Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskiem, skalbmierskiem, wiślickiem. Marjówka 1929, s. 235.
  28. Informacje ze strony internetowej Diecezji Sandomierskiej. Dostęp: kwiecień 2022; Por. Mariusz Belon, Dzieje kościoła w Szczebrzuszu. Nowiny Łubnickiej Gminy, nr 16 lipiec – wrzesień 2015,  s. 25.
  29. Ks. Ryszard Nowakowski, Ks. Bogdan Stanaszek, Ks. Piotr Tylec, Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX i XX w. T. 4 [S-Ż]. Sandomierz 2019, s. 51. Stąd pochodzi fotografia ks. K. Słapczyńskiego.