Lista nauczycieli tajnego nauczania – litery O – S

Litery umieszczone w nawiasach obok nazwiska dotyczą nauczyciela wymienionego w:
O – artykule Bogdan Orłowski1, Tajne nauczanie w zakresie szkoły średniej w Busku Zdroju i powiecie buskim w latach okupacji (1939-1945), [w:] Tradycje walk o wyzwolenie narodowe i społeczne na ziemi buskiej. Materiały sesji popularnonaukowej 11 IV 1987 r. Kieleckiego Towarzystwa Naukowego, Kielce 1988; 
S – monografii Henryka Smarzyńskiego “Powiat Busko-Zdrój przed 1 IX 1939 i w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945”, Kraków 1960;
X – piśmie Inspektoratu Szkolnego w Pińczowie  z 3.2.1945 r. APKI – Zespół akt 256 – Tajne nauczanie – Ośrodek tajnego nauczania Pińczów, pow. Pińczów;
A – aktach APKi – Zesp. 321 (weryfikacja nauczycieli TN), sygn. 179, 180 i 187;
P – artykule Stanisława Sobczyka “Tajne nauczanie w powiecie pińczowskim w latach okupacji 1939–1945”, Przegląd Historyczno-Oświatowy, 1971, nr 3, s. 400–417;
Z – artykule “Nauczyciele tajnego nauczania na Ziemi Staszowskiej”, opublikowanym na stronie internetowej Oddziału w Staszowie Związku Nauczycielstwa Polskiego. http://www.staszow.znp.edu.pl/index.php?menu=roz2,
B – Słowniku nauczycieli tajnego nauczania – uczestników ruchu oporu 1939-1945 (województwo kieleckie). Kielce 2010. Biogramy nauczycieli opracowali dla powiatu pińczowskiego – Stanisław Sobczyk i Andrzej Dziubiński, dla powiatu stopnickiego – Julian Ludwikowski;
C – Słowniku biograficznym nauczycieli w Małopolsce w latach II wojny światowej : (1939-1945) : ofiary wojny, żołnierze, działacze konspiracyjni, nauczyciele w jawnym i tajnym szkolnictwie / wstęp, oprac. i red. Jacek Chrobaczyński 1995. Biogramy nauczycieli opracowali dla powiatu pińczowskiego – Stanisław Sobczyk i Andrzej Dziubiński, dla powiatu Busko-Stopnica – Julian Ludwikowski, Bogdan Orłowski, Michał Żak.

Nauczyciele straceni lub wysłani do obozu koncentracyjnego oznaczeni są czerwoną czcionką.

Olech Daniel (X)(S)(P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1899, zm. 1973. 

Olejarczyk Irena (O)(Z)(B)(C) – Koniemłoty, ur. 1899, zm. 1978. Po wojnie uczyła w powiecie buskim.

Olejarczyk Kazimierz (O)(Z)(B)(C) – Koniemłoty, ur. 1891, zm. 1968. Po wojnie nadal  w szkolnictwie.

Olszowy Marcin (O) – Strożyska.

Opałka Aleksander (B) – Grzymała gm. Tuczępy. W ramach tajnego nauczania uczył geografii i biologii w Tuczępach. Członek ZWZ-AK. Zaginął w czasie ofensywy radzieckiej2.

Opałka Paweł – Tuczępy. Działał w konspiracyjnym ruchu ludowym3. Zamordowany 8.3.1943 r. w Sieczkowie4. 

Opara Maksymilian (X)(S)(P)(C) – Pińczów, ur. 1904. Po wojnie nadal w szkolnictwie.

Opoka-Górecka Maria (B) – Bogucice/Chroberz, ur. 1915.

Orlińska Stanisława (P)(B) – Chroberz, ur. 1909. Po wojnie nadal w szkolnictwie.

Oszywa Stefan (O) – Drugnia.

Pałczyńska-Gil Stefania (B)(C) – Chroberz, ur. 1913. Po wojnie nadal w Chrobrzu.

Pałkowa Ewa (P)(C) – Winiary, ur. 1909. Od 1942 uczyła jawnie i prowadziła tajne komplety w Winiarach. Po wojnie w Winiarach, później w Skarżysku-Kamiennej.

Panas Jan (O) – Sędziejowice.

Pankowski Marian (ksiądz proboszcz) – Janina, uczył młodzież u siebie na plebanii. Zginął w 1945 r. jako więzień obozu koncentracyjnego Mittelbau-Dora w Turyngii5.

Papier Tadeusz – Janina (ur. 9.7.1914, zm. 28.12.1991). Po wojnie prozaik, publicysta i reportażysta6.

Parlak Stefania (C) – Stary Korczyn, ur. 1909. Po wojnie nadal w szkolnictwie. 

Pawełczyk Zygmunt (C) – Góry Pińczowskie od 1941 r., ur. 1910, żołnierz BCh. W styczniu 1945 r. przejął kierowanie szkołą od Stanisława Sobczyka, a w 1946 r. przeszedł do Działoszyc7. Później w administracji szkolnej, m.in. kurator kielecki.

Pawlak Tadeusz (B)(C) – Kargów, ur. 1911. Po wojnie nadal w szkolnictwie i administracji szkolnej.

Perczak Jan (O) – Szczaworyż, gm. Pęczelice.

Pęczalska Jadwiga (P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1906, prowadziła tajne nauczanie w zakresie szkoły powszechnej. Po wojnie nadal w Pińczowie.

Pęczalski Stefan (B) – Pińczów, ur. 1902, zm. 1969.

Pikulska Ludwika Kazimiera (P) – Pińczów, ur. 1901, zm. 19758.

Piwowarczyk Józef (ksiądz) – Pacanów, ur. 29.12.1911 w Tczycy, pow. Miechów, zm. 1.7.1996 w Krakowie9.

Płaskowicki Juliusz (A) – Kargów10.

Podsiadło Julia (B)(C) – Grzybów, ur. 1915, po wojnie nauczycielka w szkole podst. Niziny.

Poleski Józef (O)(A)(S)(P) – Busko / Stopnica Uczył j. polskiego. J. Chruśliński pisał o nim jako o niezwykle lubianym nauczycielu, jego wykłady z literatury polskiej były lekcjami patriotyzmu, nadziei na odzyskanie niepodległości, odwagi i męstwa11. 

Poreckowski Eugeniusz (A)(B)(C) – Grzymała / Bosowice / Janowice / Solec Stary/ Gnojno, ur. 1918, po wojnie naucz. w  LO i LP w Busku12. 

Powiłajtis Ryszard (C) – Pińczów, ur. 1919, urzędnik bankowy w  Pińczowie, prowadził komplety w zakresie szkoły średniej13. Po wojnie studiował medycynę i był lekarzem w Szczecinku.

Półtorak Mikołaj (X)(P)(C) – Złota. Po wojnie w szkolnictwie w Złotej i Kielcach.  

Praszek Wacław (Z)(B)(C) – Grzymała, ur. 1898. Pracę w zawodzie nauczycielskim rozpoczął na wiele lat przed II wojną światową w Jarosławicach. W czasie okupacji walczył w szeregach AK oraz prowadził tajne nauczanie w Grzymale, dojeżdżając rowerem z Jarosławic. Od 1952 roku był kierownikiem szkoły podstawowej w Nizinach14.

Prażuch Anna (B)(C) – Bogucice / Pińczów, ur. 1900. Po wojnie w Pińczowie.

Prokocka Rozalia (P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1904. 

Prokopek Kazimiera (C) – Pińczów15.

Prokopek Kazimierz (P)(S) – Pińczów. 

Przondo Jadwiga (P)(B)(C) – Szczytniki, ur. 1911. Po wojnie nadal w szkolnictwie.

Przondo Stanisław (O)(P)(C) – Wiślica / Szczytniki, ur. 1908. 

Pucułek Stanisław – Chmielnik. Był okresowo komendantem AK (ps. “Zrąb”) w Chmielniku. W czerwcu 1941 roku był przesłuchiwany przez przybyłego z Radomia niejakiego Schmelzera, referenta w Wydziale Nauki i Oświaty, a następnie (1.8.1941 r.) zwolniony z pracy wraz z 17 innymi nauczycielami16.

Pytko Karolina z d. Pawłowska (B)(C) – Balice, ur. 190917. Po wojnie nadal w szkolnictwie, m.in. w Pacanowie.

Pytko Leon (A) – Chmielnik18.

Pytko Marian – Balice, ur. 190119.

Pytko Stanisława (B)(C) – Chmielnik / Mikułowice, ur. 1905, po wojnie naucz. w szk. podst. nr 5 w Kielcach.

Radosz Wacław (ksiądz) (S) – Pińczów.

Rak Stanisław (P)(B) – Złota Pińczowska, ur. 1900. Był zaangażowany lokalnie w działalność Rady Głównej Opiekuńczej20. Po wojnie w Złotej, później w Chmielniku.

Rozumiłowski Jan (A) – Busko, ur. 16.5.1905 we Lwowie. W 1931 r. był prezesem akademickiej Rady Legionu Korporacyjnego we Lwowie. W latach 1949-1950 był dyrektorem IV Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku. Zmarł 9.9.1980 r. i został pochowany w Gdańsku na Cmentarzu Łostowickim21. 

Rzędowski Kazimierz (O) – Radzanów. Był kierownikiem szkoły w Dobrowodzie. Uczestniczył w kolportażu prasy podziemnej w Obwodzie ZWZ-AK Busko. Był zaangażowany lokalnie w działalność Rady Głównej Opiekuńczej22.

Rzędowski Piotr (B) – Jurków, ur. 1889.

Sadkiewicz Józef (X)(S)(P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1895, prowadził sklep, uczył na tajnych kompletach w zakresie szkoły średniej. Aresztowany przez policję niemiecką, krótko więziony, zwolniony za łapówkę. Po wojnie w Pińczowie, później w LO w Bydgoszczy. Zm. 1967. 

Sarnecka Janina (A) – Busko.

Sieradzka Helena (B)(C) – Busko, ur. 1898. Po wojnie nadal w szkole w Busku.

Sierakowski Tadeusz (B)(C) – Węchadłów / Chroberz, ur. 1900.

Skałkowski Adam (O)(P)(B) – Chroberz, przebywał u Wielopolskich, następnie mieszkał u rodziny chłopskiej w Chrobrzu, uczył licealistów z Pińczowa oraz nauczał na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich23.

Skowera Stefania (O) – Busko.

Skrzyński Henryk (C) – Pińczów, nadleśniczy w Koluszkach, w czasie wojny mieszkał w Opatowcu, prowadził tajne nauczanie w zakresie szkoły średniej w Pińczowie. Po wojnie w Koluszkach.

Sładek Józef (X)(S)(P)(B)(C)  – Czechów (gm. Kliszów) / Pińczów. Przyjechał ze Śląska do Czechowa w 1941 r. W 1942 r. przeniósł się do Pińczowa24. Tu został dyrektorem tajnego Gimnazjum i Liceum. Po wojnie w Pińczowie, później w LO w Gliwicach, Chrzanowie i Krakowie.

Sławiński Jan (P) – Pińczów, historyk, prof. UAM Poznań25.

Słowikowska (O) – Busko.

Smak Stanisław (P)C) 1905) – Miernów gm. Złota, ur. 1905. Po wojnie w Zawierciu.

Smak Stefan (B) – Miernów gm. Złota, ur. 1914. W kwietniu 1944 w czasie tajnych egzaminów aresztowany wraz z uczniami, więziony w Busku i Częstochowie, później w KL Dachau. Po wojnie w Zawierciu.

Smak Stanisława – (P) – Miernów gm. Złota.

Smarzyński Henryk (X)(S) – Wiślica.

Smoliński Franciszek (O)(A) – Stopnica / Oleśnica.

Sobczyk Janina Aniela (P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1899. Po wojnie nadal w Pińczowie, zm. 1966.

Sobczyk Stanisław ps. Sobota (P)(B)(C) – Pińczów, ur. 1899, zm. 1988, nadzorował  tajne nauczanie w miejscowościach Bejsce, Boszczynek, Chotel, Czarkowy, Czarnocin, Dobiesławice, Złota. Po wojnie w administracji szkolnej.

Sobik Paweł (1910-1996) – zakonnik ze Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, przybyły we wrześniu 1939 r. do GG z Markowic (Archidiecezja Gnieźnieńska), a na teren powiatu buskiego w 1942 r.  Uczył w tajnym gimnazjum w Busku-Zdroju języka polskiego i języków obcych. Należał tu do organizatorów pierwszej powojennej matury26.

Sobota (Sobola ?) Tomasz (B) – Szaniec, ur. 1900. zm. 1965.

Sokołowska Ermina Jadwiga (C) – Jurków, ur. 1912. Pochodziła w powiatu pińskiego, wysiedlona w 1943 do Białegostoku, później do Jurkowa. Uczyła w szkole jawnej i współpracowała z tajnymi kompletami. Po wojnie w Wiślicy.  

Sokołowski Julian (B) – Węchadłów, przybył z Warszawy, zamordowany przez żandarma 7.8.1943 r.

Sowiński Eugeniusz (S)(B)(C) – Oblekoń, ur. 1888, oficer rezerwy, aresztowany 4.6.1942, zginął w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Srogańska Zofia (B) – Wiślica, ur. 1907.

Stachurski Czesław (A)(S)(B)(C) – Chmielnik, oficer rezerwy, aresztowany 4.6.1942, więziony w obozie koncentracyjnym, po wojnie dyr. szkoły zawodowej w rejonie Tczewa.

Starkiewicz Leon (O)(S) Busko. Brat Szymona Starkiewicza. 

Stelmaszyński Feliks (O)(A)(S)(B)(C) – Busko / Stopnica, ur. 1905, zginął 3.8.44 w Stopnicy podczas nalotu niemieckiego27. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym  w Stopnicy, grób nr 797.28

Stawecki Jan (O)(B)(C) – Szydłów, ur. 1899, członek ZWZ-AK. Po wojnie nadal w Szydłowie.

Stepczyńska Klara (O)(S) – Busko.

Stepczyński Jan (S) – Busko.

Stolarski Leon (O)(S) – Dobrowoda. Należał do grona nauczycielskiego tajnego GiL w Pińczowie.

Stradowski Roman (O)(B)(C) – Chmielnik, ur. 1901. Zamordowany przez Niemców w 1943 roku 29. 

Strycz Franciszek (O)(B) – Szaniec / Głuchów, ur. 1900, zm. 1965, po wojnie kierownik szk. podst. w Szańcu.

Szczepańska Zofia (C) – Wiślica, ur. 1907, uczyła w powiecie winnickim, wysiedlona stamtąd w 1942 r. W Wiślicy prowadziła tajne komplety w zakresie szkoły powszechnej. Po wojnie w szkolnictwie w Wiślicy i Kielcach.

Szczygłowski Zygmunt (P)(B)(C) – Pińczów, ukrywał się w Biechowie, uczył matematyki, fizyki i chemii30. Po wojnie dyrektor technikum w Bytomiu. 

Szłapiński Marian – Chmielnik (kierownik szkoły powszechnej), ur. 13.2.1886. Był zaangażowany lokalnie w działalność Rady Głównej Opiekuńczej. W lutym 1943 r. otrzymał stanowisko burmistrza miasta Chmielnik31.

Sznajder Alicja (O)(A)(S) – Busko 

Szwaja Janina (C) – Zagość, ur. 1914. W latach 1942-1944 prowadziła tajne nauczanie w Zagościu. Po wojnie nadal w szkolnictwie.

Szwarnowiecki Jan (O) – Piotrkowice. W roku 1922 ukończył seminarium nauczycielskie w Tarnowie. W 1927 r. powierzono J. Szwarnowieckiemu, podówczas kierownikowi szkoły powszechnej, funkcję naczelnika OSP w Piotrkowicach. Po wojnie nadal uczył w Piotrkowicach do połowy lat 60-tych. Zmarł w 1967 roku32.

Szybajło Jan – Szydłów33.

Szybajło Tadeusz (A) – Chmielnik34. 

Śliwiński Stanisław (ksiądz) (O)(S)(B)(C) – Busko, ur. 2.4.1906, po wojnie wikariusz w parafiach w Ostrowie Wlkp., w Czarnymlesie i w Kielcach.  

Świetlicka Ludmiła (P)(C) – Brześć k. Pińczowa, ur. 1897. Po wojnie nadal w szkolnictwie. 

Przypisy

  1. Bogdan Orłowski “Księżyc” był żołnierzem AK z placówki Winiary. Uczestniczył w szturmie na posterunek żandarmerii w Nowym Korczynie. Leopold Wojnakowski, Z dala od Wykusu, Łódź-Kielce 1988, s. 44. Po wojnie od 1962 r. przez wiele lat kierował buskim Liceum Ogólnokształcącym.
  2. Józef Mrożkiewicz “Brzoza” “W konspiracji i w walce. Z dziejów Podobwodu AK Szydłów”. Wydanie II poprawione i uzupełnione, Kielce 1997, s. 95. Alina Kowalczewska, W mojej pamięci … , s.  60. W Słowniku biograficznym Chrobaczyńskiego (str. 92) informacja o śmierci: “Zginął wraz z żona i córką w czasie ofensywy radzieckiej w 1945 r.”
  3. Piotr Pawlina, Podziemni żołnierze wolności,  Warszawa 1973, s. 43.
  4. Leszek Marciniec, Profesor kompletów tajnego nauczania, Buski Kwartalnik Edukacyjny nr 17/2007, s. 16.
  5. Więcej o księdzu M. Pankowskim w rozdziale “ Parafie, księża i zakony w powiecie buskim w latach 1939-1945”.
  6. T. Papier uczęszczał do gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Kielcach (matura 1934 r.). Był współzałożycielem i sekretarzem redakcji dwutygodnika szkolnego “Młodzi idą”. Pismo wychodziło od grudnia 1933 do czerwca 1939 roku. Leszek Marciniec, Tajne nauczanie w rejonie Janiny, Tygodnik Ponidzia nr 7/2000, s. 9; Cecylia Antosik, Tadeusz Papier // W: Pisarze regionu świętokrzyskiego. Seria 1, t.1 / pod redakcją Jana Pacławskiego. Kielce 1983, s. 217-238.
  7. Marcin Salamon, Historia szkoły w Górach. Strona internetowa Zespołu Zespół Placówek Oświatowych w Górach. Dostęp: grudzień 2019; Zygmunt Pawełczyk był jednym z grupy nauczycieli przesłuchiwanych przez gestapowca Schmelzera w dniu 11.6.1940 r. i zwolnionych z pracy. (p. rozdział “Prześladowanie nauczycieli polskich”). Wkrótce potem został przywrócony do pracy w szkole.
  8. Ludwika Kazimiera Pikulska wymieniona jest wśród nauczycieli nauczających w Pińczowie w: Izabela Bożyk, Cezary Jastrzębski, Adam Massalski – Dzieje i kultura miasta Pińczowa do 1981 roku. Publikacja internetowa Stowarzyszenia Ziemi Pińczowskiej i Burmistrza Miasta i Gminy Pińczów, 2018, s. 106.
  9. Stanisław Pytko, Wspomnienie o księdzu infułacie Józefie Piwowarczyku, wikariuszu w Pacanowie 1940-1945, Z życia Gminy, nr 10/1996, s. 9.
  10. J. Płaskowicki mieszkał u Sienickich w Kargowie  Jego uczennicą była Zofia Kletowska z Brzozówki, późniejsza żona prof. Władysława Majki. Leszek Marciniec, Profesor kompletów tajnego nauczania. Buski Kwartalnik Edukacyjny nr 17/2007, s. 16.
  11. Wymieniony na stronie internetowej Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Stopnicy. Dostęp: lipiec 2019. Jan Chruśliński, Busko-Zdrój, lata okupacji 1939-1945. Szukanie drogi …Wspomnienie. Buski Kwartalnik Edukacyjny nr 44/2013, s. 35.
  12. Adam Massalski, Szkolnictwo …, s. 119. Więcej informacji o E. Poreckowskim w rozdziale Oświata.
  13. Ryszard Powiłajtis wymieniony jest wśród nauczycieli nauczających w Pińczowie w: Izabela Bożyk, Cezary Jastrzębski, Adam Massalski – Dzieje i kultura miasta Pińczowa do 1981 roku. Publikacja internetowa Stowarzyszenia Ziemi Pińczowskiej i Burmistrza Miasta i Gminy Pińczów, 2018, s. 168 oraz w książce: Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski, Inspektorat AK “Maria” w walce. Tom II, część I, Elbląg 2001, s. 197.
  14. Józef Mrożkiewicz “Brzoza”, “W konspiracji i w walce. Z dziejów Podobwodu AK Szydłów”. Wydanie II poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP Spółka z o.o., Kielce 1997, s. 73. Wymieniony także w: Alina Kowalczewska, W mojej pamięci …., s. 59.
  15. Maksymilian Opara, Z działalności Tajnego Gimnazjum i Liceum im. Hugona Kołłątaja w Pińczowie w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945, Przegląd Historyczno-Oświatowy 1971, nr 3, s. 420.
  16. Strona internetowa Miasta i Gminy Chmielnik – zakładka “Historia”; United States Holocaust Museum, Holocaust Survivors and Victims Database, zbiór akt 24627; H. Smarzyński pisze o 18 zwolnionych wówczas nauczycielach, str. 265; Stanisława Pucułka, jego pasje spółdzielcze i działalność konspiracyjną wspomina w swojej książce Michał Marusieński, Zygzakowate życie. Wspomnienia 1911-1949, Kraków 1991, s. 143-144, 147-148, 152.
  17. Stanisław Wcisło, Balice. 800 lat historii, Kielce 2010, s. 73.
  18. Amelia Barbara Sołtysiak, Chmielnik i ja, Kielce 2007, s. 129.
  19. Stanisław Wcisło, Balice. 800 lat historii, Kielce 2010, s. 73.
  20. Sprawozdanie z lustracji delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Złotej 23.1.1942 r. AAN 125/752, k. 82.
  21. Data urodz. i zgonu z: Galeria fotografii portalu internetowego “Nasza Klasa” https://nk.pl/szkola/11960/klasa/228/klasa-c-1953-1957. Inf. o działalności korporacyjnej w: dziennik “Słowo Polskie”, 22.2.1931 r. Inf. o pracy w Gdańsku: strona internetowa IV Liceum Ogólnokształcącego im Marynarzy WOP w Gdańsku. Dostęp do wymienionych stron internetowych: lipiec 2019.
  22. Strona internetowa Zespołu Placówek Oświatowych w Dobrowodzie. Dostęp: maj 2019 r.; Sprawozdanie z lustracji delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego gminy Radzanów  19.1.1942 r. AAN 125/752, k. 79; AIPN 639/42, k. 274; Stefan Zbigniew Walas “Bystry”, Druk i kolportaż prasy podziemnej w Obwodzie Busko, Kombatanckie Zeszyty Historyczne nr 12, Warszawa 1995, s. 45.
  23. Więcej o pobycie Adama Skałkowskiego w powiecie buskim w rozdziale “Deportacje Polaków z ziem wcielonych do powiatu buskiego”.
  24. Józef Kudasiewicz, Bogdan Skrobisz, Kije – nasza mała ojczyzna. Kije 2005, s. 12.
  25. J. Sławiński przybył do Pińczowa z Wilna. Opara, Z działalności Tajnego Gimnazjum … s. 420.
  26. Biogram o. Pawła Sobika – patrz rozdział “Kościół / Parafie i księża w powiecie buskim w latach 1939-1945”.
  27. ZBoWiD w Stopnicy – ankiety o działalności ruchu oporu, APKi  490/271, k. 50; wymieniony na stronie internetowej Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Stopnicy. Dostęp: lipiec 2019; Aleksandra Salomon, Rys historyczny dziejów Stopnicy, Kielce 1999, s. 75; Bogumił Hetnarski, Ze Stopnicy do Itaki. Pamiętniki chemika. Krosno 2009, s. 12; Na portalu internetowym Mogiły.pl podana jest data urodzenia 1907, a data zgonu 4.8.1944 r.
  28. O Feliksie Stelmaszyńskim, absolwencie studiów matematyki na UJ, tak wspominał jego uczeń, B. Hetnarski: “Stelmaszyński stanowił przykład człowieka o szerokich horyzontach umysłowych, był wszechstronnie oczytany, interesował się różnymi dziedzinami nauk ścisłych i problemami filozoficznymi. Czasami odwiedzał klasztor celem prowadzenia dyskusji z zakonnikami na temat teorii poznania oraz stosunku religii do nauk ścisłych”. Bogumił Hetnarski, … s. 97-98.
  29. Więcej informacji o R. Stradowskim w rozdziale Oświata.
  30. Maksymilian Opara, s. 418; Izabela Bożyk, Cezary Jastrzębski, Adam Massalski – Dzieje i kultura miasta Pińczowa …, s. 105; 242-243.
  31. AIPN 639/42, k. 217.  AIPN 639/25, k. 72; Sprawozdanie z lustracji delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego w gminie miejskiej Chmielnik w dn. 25-26.3.1942 r. AAN 125/752, k. 204; ; więcej informacji o M. Szłapińskim w rozdziale Samorząd terytorialny.
  32. Zygmunt Ruta, Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie im. Jędrzeja Śniadeckego w Tarnowie w latach 1918-1936, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. 1972, Z. 43, Prace Historyczne 6, s. 340; Waldemar Kwiatkowski, Ochotnicza Straż Pożarna w Piotrkowicach, Nowy Kurier Chmielnicki, nr 12/2008; Strona internetowa parafii w Piotrkowicach. Dostęp: lipiec 2019.
  33. Adam Massalski, Szkolnictwo …, s. 119.
  34. Strona internetowa Miasta i Gminy Chmielnik – zakładka “Historia”, Dostęp: lipiec 2019.