Wykaz został sporządzony 4.3.1942 w magistracie miasta Buska na żądanie Urzędu Skarbowego1.
Rubryki: Lp. / nazwisko i imię właściciela / miejsce wykonywania2 / rodzaj przedsiębiorstwa / od którego roku przedsiębiorstwo istnieje.
Miejscem zamieszkania wszystkich wymienionych przedsiębiorców było miasto Busko.
1 Górski Ryszard / Parkowa 35 / restauracja z wyszynkiem napojów alkoholowych / 1940
2 Żurek Jan / Zdrojowa 3 / drobny handel towarów mieszanych / 1935
3 Łuszcz Stanisław / Rynek 4 / drobna sprzedaż artykułów piśmienniczych, przyborów biurowych i drobnej galanterii / 1942
4 Wajsblat Dawid Menachem / Stopnicka 4 / sprzedaż przyborów szewskich i drobny handel art. mieszanych / 1895
5 Sylman Gitla / Stopnicka 1 / noclegi herbaciarnia i jadłodajnia / 1902
6 Janik Stanisław / Wschodnia 21 / handel wódek monopolowych w naczyniach zamkniętych / 1940
7 Skowron Józef / Wschodnia 6 / warsztat stolarski / 1929
8 Żurek Józef / Rynek 7 / drobny handel towarów mieszanych / 1930
9 Brum Judka / Stopnicka 4 / sprzedaż wapna przyborów szewskich / 1922
10 Lech Ludwik / Pińczowska 5 / wyrąb i sprzedaż mięsa / 1930
11 Stypa Leon / Zdrojowa 1 / drobna sprzedaż bławatów i galanterii / 1938
12 Nożyc Majloch / Rynek 23 / warsztat krawiecki / 1937
13 Binensztok Dwojra / Poprzeczna 10 / zakład gorseciarski / 1939
14 Wolberg Icek / Rynek 2 / zakład cholewkarski / 1939
15 Zajf Fajgla Rajzla / Skotnicka 15 / zakład krawiecki damski / 1938
16 Zajd Srul / Średnia 13 / zakład krawiecki / 1939
17 Galewicz Szachna / Stopnicka 15 / zakład krawiecki / 1939
18 Galewicz Szaja Dawid / Stopnicka 15 / zakład krawiecki / 1939
19 Rakowski Gerszon3 / Stopnicka 15 / pracownia malarska / 1939
20 Zylbersztajn Szlama / Pińczowska 4 / zakład blacharski / 1939
21 Stefko Stanisław Edmund / Rynek 25 / zakład fryzjerski / 1926
22 Kozak Adam / Pińczowska 16 / roboty melioracyjne / 1939
23 Maciejewska Maria / Rynek 19 / detaliczna sprzedaż napojów alkoholowych z wyszynkiem / 1890
24 Andziak Bronisława / Rynek 1 / drobna sprzedaż galanterii / 1932
25 Malicki Alter / Średnia 14 / drobna sprzedaż towarów kolonialnych i materiałów piśmienniczych / 1910
26 Zemel Izrael / Stopnicka 6 / drobna sprzedaż towarów mieszanych i owoce / 1915
27 Sobowski Walenty / Rynek 1 / restauracja z wyszynkiem napojów alkoholowych / 1937
28 Gersztajn Moszek / Stopnicka 2 / sprzedaż towarów kolonialnych / 1920
29 Krzysztofik Leon / Pińczowska / wyrąb i sprzedaż mięsa oraz wyrobów wędliniarskich / 1922
30 Motyl Antoni / Pińczowska 32 / detaliczny handel wódek / 1925
31 Stępień Stanisława / Nadole 20 / handel towarów mieszanych / –
32 Chmielnicka Rywka / Stopnicka 1 / drobna sprzedaż słodyczy, owoców i wody sodowej / 1931
33 Kaufman Perla / Średnia 31 / sprzedaż towarów galanteryjnych wolnych od kart zaopatrzenia / 1910
34 Treuhänderische Verwaltung dla Binensztoka Moszka / Stopnicka 10 / wyrób cukierków
35 Lajtman Izrael Major / Poprzeczna 10 / zakład krawiecki / 1932
36 Stenberg Fajbusch / Stopnicka 31 / zakład zegarmistrzowski / 1939
37 Lajtman Fajwel / Poprzeczna 2 / zakład krawiecki / 1898
38 Nożyc Pesla / Stopnicka 1 / wypiek i sprzedaż pieczywa / 1939
39 Birnbaum Wigdor / Średnia 11 / wypiek i sprzedaż pieczywa / 1932
40 Auszenkier Szaja / Szkolna 10 / warsztat szewski / 1935
41 Szumilas Stanisław / Szkolna 3 / warsztat stolarski / 1935
42 Rożyński Marian / Rynek 25 / sprzedaż towarów aptecznych perfumeria i kosmetyka / 1912
43 Kaufman Hinda / Średnia 1 / drobny handel towarów kolonialnych i krótkich / 1932
44 Krzemień Feliks / Rynek 28 / wypiek i sprzedaż pieczywa kontyngentowego5 / 1941
45 Juszkiewicz Antoni / Rynek 16 / wypiek i sprzedaż pieczywa kontyngentowego / 1940
46 Lewiński Marcin /Rynek 3 / herbaciarnia oraz drobna sprzedaż wody sodowej i lemoniady 1941
47 Goldberg Dawid / Rynek 20 / herbaciarnia i woda sodowa / 1940
48 Wajnberg Mordka Berek / Stopnicka 17 / drobna sprzedaż słodyczy i wody sodowej / 1925
49 Baradziej Piotr / Rynek 4 / sprzedaż przyborów szkolnych elektrycznych części rowerowych, artykułów spożywczych i wyrobów tytoniowych oraz przybory fotograficzne6 / 1925
50 Szwajcer Stefa / Stopnicka 6 / sprzedaż słodyczy i owoców / 1939
51 Szwarc Chuna / Średnia 29 / sprzedaż wapna lachmusu7 i towarów mieszanych / 1927
52 Szczebakowska Chawa / Średnia 9 / drobna sprzedaż wapna i różnych towarów / 1933
53 Kaliński Lejwa / Stopnicka 14 / drobna sprzedaż towarów mieszanych i piwa / 1942
54 Taubenblat Dina / Stopnicka 2 / sprzedaż słodyczy i wody sodowej / 1941
55 Nurek Stanisław / Pińczowska 4 / wypiek i sprzedaż chleba kontyngentowego / 1938
56 Ściubisz Stanisław / Średnia / drobna sprzedaż artykułów kolonialnych, galanteryjno-spożywczych / 1937
57 Hornowicz Chaim / Stopnicka 11 / drobny handel towarów mieszanych / 1925
58 Skulski Stanisław8 / Wschodnia 34 / koncesjonowana sprzedaż wyrobów monopolowych / 1935
59 Lewandowski Mendel / Stopnicka 9 / sprzedaż jarzyn i owoców / 1924
60 Rajca Wacław / Chmielnicka 19 / wykonywanie ubrań męskich / 1927
61 Rajca Feliks / Wschodnia 26 / wykonywanie robót murarskich i ziemnych / 1940
62 Goldgrób Szlama / Stopnicka 9 / sprzedaż towarów kolonialnych bez kartek / 1932
63 Ura Stanisław Józef i Antoni / Chmielnicka 2 / pracownia cukiernicza / 1933
64 Ura Stanisław Józef i Antoni / Chmielnicka 2 / restauracja z wyszynkiem wódek oraz sprzedaż wyrobów cukierniczych / 1937
65 Śliwiński Wincenty / Zdrojowa 5 / sklep materiałów piśmienniczych galanterii i towarów tekstylnych / 1938
66 Solna Cywja / Stopnicka 4 / drobna sprzedaż wapna i lachmusu / 1920
67 Kaufman Mirla / Średnia 13 / drobna sprzedaż towarów kolonialnych / 1912
68 Molisak Julian / Rynek 22 / zakład fryzjerski / 1936
69 Uliniarz Helena / Rynek 4 / sprzedaż drobnych towarów wolnych od kartek / 1941
70 Żurkiewicz Helena, Dytkowska Zofia / Parkowa 33 / kawiarnia / 1941
71 Lech Władysław / Stopnicka 22 / drobny handel towarów mieszanych / 1941
72 Łucarz Jan / Rynek 12 / wyrób i sprzedaż mięsa / 1931
73 Strozberg Moszek / Stopnicka 21 / sprzedaż przyborów krawieckich, szkła do okien i galanterii / 1907
74 Balicki Konstanty / Zdrojowa 41-42 / restauracja z wyszynkiem napojów alkoholowych / 1936
75 Baluś Jan / Wschodnia 1a9 / sprzedaż napojów alkoholowych z wyszynkiem sprzedaż i herbaty i wody sodowej / 1940
76 Masajada Aniela / Rynek 14 / drobna sprzedaż artykułów spożywczych i wyrobów tytoniowych / 1938
77 Wajnbaum Faigla / Stopnicka 10 / drobna sprzedaż słodyczy owoców i delikatesów / 1924
78 Pacanowski Josek / Stopnicka 55 / handel różnych towarów / 1940
79 Ojrzanowski Stanisław / Stopnicka 58 / napoje alkoholowe w naczyniach zamkniętych / 1940
80 Grabkowa Felicja / Rynek 23 / sprzedaż skór i obuwia oraz detaliczna sprzedaż wódek w naczyniach zamkniętych / 1919
81 Chmielnicki Lejba / Stopnicka 3 / warsztat malarski 1920
82 Kuperman Wólf / Stopnicka 12 / zakład fryzjerski 1926
83 Włoch Izrael Jozef / Poprzeczna 6 / jubiler grawer / 1940
84 Lajtman Moszek Jankiel / Stopnicka 5 / zakład krawiecki / 1925
85 Fajnkuchen Jankiel / Średnia 35 / zakład krawiecki / 1941
86 Spółka Akcyjna ZEORK / Rynek 8 / sprzedaż silników elektrycznych, grzejników, żarówek i materiałów elektrycznych / 1937
87 Pacanowski Aba / Stopnicka 9 / sprzedaż garnków glinianych / 1940
88 Bonda Rywka / Średnia 1 / drobna sprzedaż towarów krótkich wolnych od kartek / 1927
89 Wojtyś Jan / Rynek 21 / sprzedaż krótkich i różnych towarów / 1938
90 Włodarska Maria / Pińczowska 27 / drobna sprzedaż towarów różnych i spożywczych / 1925
91 Gersztajn Chaja / Stopnicka 2a / herbaciarnia i noclegi / 1918
92 Szenkier Abram/ Stopnicka 1a / drobna sprzedaż różnych towarów / 1920
93 Kędra Helena / Stopnicka 12 / sprzedaż towarów spożywczych / 1937
94 Nowaczkiewicz Stanisław / Pińczowska 2 / wypiek i sprzedaż pieczywa kontyngentowego / 1923
95 Wcisło Stanisław / Wschodnia 5 / warsztat stolarski / 1932
96 Sikorski Zdzisław / Pińczowska 4 / artykuły elektryczne fotograficzne i galanteria / 1928
97 Zieliński Jan / Stopnicka 26 / hurtowa sprzedaż piwa / 1939
98 Szafraniec Weronika / Szkolna 55 / drobna sprzedaż towarów mieszanych / 1937
99 Bałabański Wacław / Pińczowska 4 / zakład fryzjerski / 1915
100 Kozłowski Józef (?) / Rynek 16 … nieczytelne / 1940
101 Tajchman Rachela / Stopnicka 57 / drobna sprzedaż przyborów / 1927
102 Hryniak Józef / Rynek 12 / wyroby z drewna i galanteria pamiątki z Buska i zabawki / 1933
103 Sambor Stanisław (więcej o nim – patrz poniżej) / Rynek 12 / drukarnia / 1938
104 Sambor Stanisław / Rynek 12 / księgarnia, materiały piśmienne, części rowerowe, wyroby tytoniowe / 1938
105 Rychter Uszer / Pińczowska 1 / handel różnych towarów / 1905
106 Żurek Piotr / Rynek 7 / warsztat szewski / 1926
107 Molisak Jan / Rynek 26 / zakład fryzjerski / 1927
108 Kryczka Bolesław / Rynek 14 / towary bławatne i konfekcyjne / 1937
109 Kryczka Stanisław / Rynek 6 / galanteria krótka i części rowerowe / 1940
110 Wojtyś Seweryn / Rynek 18 / piwiarnia / 1941
111 Lewicki Kazimierz / Rynek 16 / zakład fryzjerski / 1930
112 Pytlewski Kazimierz Bogdan / Chmielnicka 5 / warsztat mechaniczny i ślusarski / 1900 113 Skwark Krystyna / Stopnicka 36 / detaliczna sprzedaż wyrobów alkoholowych z wyszynkiem i zimnymi zakąskami / 1937
114 Zaręba Rudolf / Szkolna 54 / wypieg i sprzedaż pieczywa kontyngentowego / 1936
115 Sokołowski Wincenty / Pińczowska 1 / wypiek i sprzedaż pieczywa kontyngentowego / 1935
116 Pytlewska Eugenia / Chmielnicka 5 / sprzedaż towarów spożywczo-galanteryjnych / 1937
117 Zwolski Antoni10 / Pińczowska 5 / warsztat stolarski / 1922
118 Rozencwajg Chaim i Drukarz Nusyn / Stopnicka 5 warsztat krawiecki / 1937
119 Flaiszakier Symcha / Stopnicka 2a / warsztat krawiecki / 1925
120 Rozencwajg Widgor / Stopnicka 12 / reparacje maszyn do pisania / 1938
121 Jurewicz Nusyn Fajwel / Stopnicka 15 / warsztat krawiecki / 1941
122 Gryn … (nieczytelne) Zy … (nieczytelne) Majer / Stopnicka 13 / warsztat krawiecki / 1939
123 Młynarski Dawid / Średnia 11 / warsztat szewski / 1935
124 Bida Icek / Rynek 2 / zakład krawiecki / 1936
125 Herszkowicz Dina / Zdrojowa 5 / zakład krawiecki / 1937
126 Wygodny Boruch / Wschodnia 3 / warsztat stolarski 1940
127 Chaba Abram / Poprzeczna 2 / warsztat krawiecki / 1935
128 Wajnberg Berek / Stopnicka 21 / warsztat szewski / 1934
129 Zajd Szlama/ Stopnicka 2a / warsztat krawiecki / 1940
130 Siwczyński Tadeusz, Katyński Jacek, Sieradzki Tadeusz Dominik / Rynek 3 / węgiel koks smary sól mydło i towary mieszane / 1939
131 Anyż Maria / Rynek 8 / warsztat krawiecki / 1930
132 Bonar Jan / Pińczowska 6 / zakład fotograficzny / 1929
133 Monopol-Vertriebsgesellschaft m.b.H. die Tankstelle in Busko nr 310 / / Rynek 24 Petroleum Benzin Öle, Fette11 / 1940
134 Miller Stanisław / Wschodnia 2 / sprzedaż broszek, pierścionków, obrazków i tym podobnych na straganie / 1927
135 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Szkolna 54 / magazyn spółdzielni / 1940
136 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Chmielnicka 1 / sklep galanteryjny / 1940
137 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Rynek 18 / sklep rolniczy / 1940
138 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Rynek 1 / sklep ogrodniczo-szklarski / 1941
139 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Rynek 17 / zakup i sprzedaż artykułów rolniczych i maszyn oraz ściąganie i rozdział kontynentów / 1940
140 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Rynek 17 / skład narzędzi i maszyn rolniczych / 1940
141 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Stopnicka / oddział i magazyn spółdzielni / 1941
142 Pytlewski Ryszard / Chmielnicka 6 / warsztat Kowalski / 1900
143 Sorzon Irena / Parkowa 28 / wynajem pokoi / 1937
144 Bata / Pińczowska 2 / detaliczna sprzedaż obuwia oraz pończoch / 1941
145 Budzyński Kazimierz / Rynek 27 / apteka / 1915
146 Dytkowski Józef / Rynek 12a / zakład fryzjerski / 1926
147 Wysocki Albert / Rynek 23 / zakład fotograficzny / 1926
148 Ludwikowski Wacław / Rynek 23 / zakład szewski / 1926
149 Zawodziński Adam / Stopnicka 19 / sprzedaż detaliczna drewna opałowego i desek / 1941
150 Nowak Leon / Pińczowska 2 / drobna sprzedaż towarów mieszanych / 1940
151 Wojas Izydor12 i Górka Stefan13 / Pińczowska 6 / biuro pisania podań w języku polskim i niemieckim / 1941
152 Sobieraj Anna / Rynek 21 / restauracja z wyszynkiem napojów alkoholowych / 1900
153 Spielberg Szajndla / Średnia 47 / drobna sprzedaż towarów mieszanych / 1915
154 Anyż Jan / Pińczowska 28 / warsztat rymarski / 1915
155 Ciepliński Stanisław / Rynek 2 / warsztat krawiecki / 1919
156 Obcowska Zofia / Szkolna 3 / pralnia chemiczna / 1937
157 Treuhänder Buhl Józef / Pińczowska 65 / automatyczny młyn / 1925
158 Skrzypczak Jan / Rynek 5 piekarnia wypiek pieczywo / 1941
159 Powiatowa Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa / Stopnicka 28 / hurtownia wyrobów monopolu spirytusowego / 1940
160 Grojs Abram / Stopnicka 20 / czapnik / 1937
161 Kruk Majer / Mała 4 / warsztat stolarski / 1941
162 Erlich Alter / Szkolna 10 / zakład zegarmistrzowski / 1930
163 Cypa z Najmów / Średnia 29 / skup owoców celem dalszej odsprzedaży / 1930
164 Klain …(nieczytelne) Symche / Średnia 3 / warsztat zegarmistrzowski / 1928
165 Czaja Antoni / Chmielnicka 5 / detaliczna sprzedaż wyrobów alkoholowych w naczyniach zamkniętych / 1926
166 Prusiewicz Józef, Wspaniały Paweł / Rynek 14 / detaliczna sprzedaż napojów alkoholowych z wyszynkiem / 1942
167 Kuza Władysław / Chmielnicka 19 / warsztat szewski / 1941
168 Tyszgarten Jankiel, Zajd Towia / Średnia 41 / handel owoców / 1932
169 Peratiatkowicz (Peretiatkowicz) Zofia14 / Parkowa 38 / restauracja z wyszynkiem napojów alkoholowych / 1941
170 Lewicki Ludwik15 / Stopnicka 42 / warsztat mechaniczno-ślusarski / 1915
171 Buikowski Henryk (?), Glebko Wiaczesław16 / Rynek 3 / wyroby z żelaza i innych metali, materiały budowlane, sprzęt elektryczny oraz przyrządy miernicze i wagi / 1939
172 “Społem” Oddział w Busku / Rynek 26 / sprzedaż detaliczna towarów spożywczych / 194017
173 “Społem” Oddział w Busku / Rynek 20 / sprzedaż detaliczna obuwia i skóry/ 1940
174 “Społem” Oddział w Busku / Rynek 12a / sprzedaż detaliczna towarów bławatnych / 1940
175 “Społem” Oddział w Busku konsum niemiecki / Rynek 19 / sprzedaż detaliczna towarów spożywczych / 1941
176 Nysenbaum Josek / Stopnicka 7 / warsztat krawiecki / –
177 Roks Albert18 / Szkolna 10 / drobny handel rybami / 1940
178 Ślizankiewicz Zofia / Średnia 3 / sprzedaż napojów alkoholowych z wyszynkiem / 1925
179 Bieling Gebrüder / Zdrojowa 5 / hurtownia towarów tekstylnych, żelaznych, galanterii, szkła, porcelany / 1940
180 Sobczak Stanisław / Zdrojowa 6 / wykonywanie robót budowlanych / 1940
181 Kozieł Józef / Nadole 67 / wytwórnia wyrobów betonowych / 1936
182 Rajca Szymon / Polna / wykonywanie robót ciesielskich / 1922
183 Oberman Chil / Średnia 8 / drobny handel szkła, przyborów szewskich, wapna i lachmusu / 1942
184 Aspis (Aspisz) Jankiel Aron19 / Średnia 40 / handel owoców / 1942
185 Barańska Helena / Rynek 28 / restauracja z wyszynkiem wódek / 1940
186 Kruk Antoni / Parkowa 45 / wykonywanie robót zduńskich / 1940
187 Poros Wincenty / Zdrojowa 2 / sprzedaż drobnych towarów i dewocjonaliów /1939
188 Jopp Feliksa / Wschodnia 2 / sprzedaż napojów alkoholowych z wyszynkiem / 1939
189 Pakosińska Elżbieta / Średnia 10 / sprzedaż drobnych towarów spożywczych i różnych / 1937
190 Trusz Piotr I Henryk Grudziński / Rynek 4 / sprzedaż naczyń kuchennych i towarów krótkich / 1940
191 Gacek Władysław / Średnia 19 / warsztat stolarski / 1935
192 Powiatowa Kasa Oszczędności / Rynek 1 / wykonywanie wszelkich czynności wchodzących w zakres bankowości / 1935
193 Kaniewski Władysław / Pińczowska / warsztat Kowalski / 1937
195 Przeworski Josek / Poprzeczna 8 / warsztat czapniczy / 1936
196 Wolberg Aron / Szkolna 10 / warsztat szewski / 1937
197 Zajd Izrael / Stopnicka 2a / warsztat cholewkarski / 1935
198 Topioł Josek / Stopnicka 3 / drobna sprzedaż galanterii / 1935
199 Szpigielman Wolf / Busko Rynek 23 / drobna sprzedaż galanterii / 1935
200 Wolbromska Estera / Rynek 10 / handel różnych towarów / 1930
201 Chmielnicka Szajndla / Rynek 22 / sprzedaż towarów mieszanych / 1929
202 Gersztajn Moszek / Rynek 24 / sprzedaż towarów mieszanych / 1939
203 Prajs Leib20 / Rynek 29 / handel towarów bławatnych / 1929
204 Cichocka Felicja / Chmielnicka 8 / szycie sukien z powierzonych materiałów / 1942
205 Tajertak Chana / Rynek 29 / zakład bieliźniarski / 1936
206 Zwolski Leon / Szkolna 54 / zakład stolarski / 1937
207 Helena R. Peer / Rynek 20 / sprzedaż towarów tekstylnych i galanterii / 1940
208 Proksa Zdzisław / Pińczowska 4 / fabryka wody sodowej /1941
209 Janota Konrad21, Pawelec Marian / Rynek 2 / pracownia malarska / 1939
210 Prajs Chanin, Strauch M … (nieczytelne) Rynek 2 / sprzedaż towarów żelaznych / 1935
211 Apfelbaum Zelman / Stopnicka 5 / drobna sprzedaż szkła i porcelany / 1938
212 Włoch Abram / Rynek 10 / sprzedaż towarów żelaznych / 1936
213 Wojser Steinach / Stopnicka 19 / warsztat cholewkarski / 1939
214 Pietrzyk Bolesław / Szkolna 3 / drobna sprzedaż towarów mieszanych wolna od kart zapotrzebowania w powiecie buskim 1939
215 Techman Franciszka / Szkolna 18 / sprzedaż materiałów bławatnych i galanterii na karty zapotrzebowania i kwity premiowe / 1939
216 Zajd Pinkus / Poprzeczna 10 / sprzedaż jarzyn i owoców / 1910
217 Wolbromska Gitta / Stopnicka 15 / sprzedaż towarów mieszanych / –
218 Czarnecki Władysław / Rynek 21 / detaliczna sprzedaż towarów mieszanych / –
219 Kobus Bolesław / Wschodnia 2 / warsztat krawiecki / –
220 Grunbaum Kalnia / Szkolna 10 / handel owoców i jarzyn / –
221 Żółtak Leszek / Średnia 36 / detaliczna sprzedaż napojów alkoholowych / –
222 Rajch Szlama / Średnia 11 / warsztat blacharski / –
223 Grosberg Szeja / Średnia 21 / warsztat blacharski / –
Stanisław Sambor (ur. 7.7.1902 r. w Złoczowie) zasiadał w zarządzie Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu stopnickiego w 1933 roku22. W 1938 r. kupił drukarnię od Stanisława Łuszcza, ulokowaną przy ulicy Pińczowskiej 7. Przez cały okres okupacji drukarnia działała pod adresem Rynek 12 (13). Była to wtedy jedyna w mieście drukarnia, działająca za zgodą Niemców. Tu w czasie okupacji pracownicy Kacper Florczyk i Tadeusz Grelewicz drukowali bez wiedzy właściciela “lewe” wnioski na przydział kartek do zakupu żywności i odzieży. Tu odbijano także gazetki konspiracyjne23. Pod koniec lipca 1944 r. grupa AK porucznika “Jastrzębca” zarekwirowała kilkadziesiąt rowerów z magazynu, nad którym miał pieczę Stanisław Sambor. W tej uzgodnionej z nim wcześniej akcji kreował się on wobec Niemców jako ofiara napadu24.
Stanisław Sambor założył w 1945 roku Amatorski Klub Sportowy w Busku i był pierwszym jego prezesem25. Jego drukarnię upaństwowiono w 1947 roku26.
Przypisy
- APKi 2128/1218, k. 15-26.
- W wykazie figurują obce, nieznane wcześniej nazwy ulic. Był to wynik działań niemieckiej administracji, która zmieniała lub germanizowała polskie nazwy ulic od roku 1941 na obszarze całego Generalnego Gubernatorstwa. Likwidowano przede wszystkim nazwy przypominające Polakom daty lub wybitne postacie z ich narodowej historii. Polityka ta nie ominęła Buska. Ulicę Piłsudskiego przemianowano na Stopnicką, Batorego na Wschodnią, Kościuszki na Szkolną, Kilińskiego na Średnią, Aleję 3 Maja na Zdrojową (Badstrasse).
- Gerszon Rakowski był członkiem i przez pewien czas przewodniczącym 5-osobowego Komitetu Opiekuńczego Powiatowego Żydowskiej Samopomocy Społecznej w Busku, powołanego w styczniu 1941 r. . W skład Komitetu wchodzili obok niego: J. Nadler (przewodniczący), dr Aniela Goldschmied, Chaim Rozencwajg (krawiec), Lejb Prajs (kupiec). Gerszon Rakowski kandydował w styczniu 1942 r. na stanowisko przewodniczącego Związku Rzemieślników Żydów w powiecie buskim. Ostatecznie przewodniczącym został ww. Lejb Prajs. Encyclopedia of Camps and Ghettos 1939-1945, Vol. II, Ghettos in German-Occupied Eastern Europe, Part A, red. P. Megargee, M. Dean, Bloomington 2012, s. 205; Notatka przewodniczącego prezydium ŻSS, Michała Weicherta, o podróży inspekcyjnej oraz udziale w konferencji delegatur w Busku we wrześniu i październiku 1941 r. AŻIH 211/271, k. 26-27.
- APKi 146/9439 Sąd Okręgowy w Kielcach / Akta firmy: Spółdzielnia Spożywców “Wiciarka” w Podlężu gm. Pińczów z odpow. udziałami, k. 5.
- Chleb kontyngentowy sprzedawany był na kartki, wyłącznie dla osób pracujących. Wypiek pieczywa kontyngentowego był także znany w Polsce i usankcjonowany ustawowo w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. i w okresie krótko po zakończeniu II wojny światowej, gdy występowały trudności aprowizacyjne.
- P. Baradziej do 1941 r. handlował też nasionami. Nie dostał zgody na przedłużenie tego handlu.
- Lachmus – stosowane w gwarze kieleckiej określenie ultramaryny, barwnika niebieskiego dodawanego do wapna przy bieleniu ścian oraz do płukania bielizny.
- Stanisław Skulski był jednym z nielicznych Polaków w Busku, dysponujących własnym połączeniem telefonicznym. Najprawdopodobniej utracił abonament i aparat telefoniczny jesienią 1942 r. Kierownik Dystryktowej Administracji Pocztowej w Dyrekcji Niemieckiej Poczty Wschód w Radomiu informował 3 sierpnia 1941 r. starostę buskiego o planowanym odebraniu połączeń abonentom, którzy, w jego opinii, nie byli dostatecznie ważni dla celów wojennych i gospodarki wojennej. AIPN GK 639/10, k. 79.
- Jan Baluś, przed wojną pracownik poczty, inwalida, otrzymał lokal w domu przy ulicy Batorego (Wschodnia) 1a, będącym własnością Ireny Wojnowskiej. Dom ten przylegał do targowiska miejskiego (targowicy). APKi 2128/1216, k. 128.
- O działalności społecznej, politycznej i konspiracyjnej Antoniego Zwolskiego w czasie okupacji – patrz “Aneks – Kasy i banki spółdzielcze w powiecie stopnickim i w części powiatu pińczowskiego (układ terytorialny)”, przypis 16.
- Tłum. na j. polski: Monopolowa Spółka Handlowa z o.o. Stacja Paliw (tankowania) w Busku nr 310. Prowadził ją pracownik starostwa powiatowego, Kurzweg. Więcej o nim w rozdziale: “Poszczególni urzędnicy niemieccy”.
- Urząd Nadzoru Bankowego (Bankaufsichtsstelle) w Krakowie zlecił komunalnym kasom oszczędnościowym powołanie rad doradczych w sprawach kredytów. Dotyczyło to także Powiatowej Kasy Oszczędnościowej (Kreissparkasse) w Busku. Starosta W. Schäfer wytypował w czerwcu 1943 roku sześciu kandydatów do takowego gremium. Wśród nich był Izydor Wojas, właściciel biura pisania podań i posiadacz domu w Busku. Pozostali kandydaci to: Franciszek Stach (burmistrz miasta), Kazimierz Gałdziński (obrońca sądowy, b. burmistrz), Jan Pasek (wójt gminy Busko), Władysław Śliwiński, rolnik na 4 hektarach), Zygmunt Barański (właściciel pensjonatu, do 1934 r. zastępca burmistrza w Busku, w latach 1934-1939 burmistrz Chmielnika). Starosta zwrócił się do komisariatu kryminalnego Sicherheitspolizei o sprawdzenie sprawdzenie kandydatów w aspekcie bezpieczeństwa policyjnego. AIPN GK 639/15, k. 235.
- Biogram Stefana Górki – patrz “Aneks – Kasy i banki spółdzielcze w powiecie stopnickim i w części powiatu pińczowskiego (układ terytorialny)”, przypis nr 7.
- Zofia Peretiatkowicz, właścicielka pensjonatu „Wiślica”, zaangażowała się w pomoc Żydom w Busku. Karolina Trzeskowska-Kubasik, Mieszkańcy Buska-Zdroju niosący pomoc ludności żydowskiej. Wybrane przykłady. Artykuł opublikowany na portalu Instytutu Pamięci Narodowej w dniu 24.3.2021.
- L. Lewicki był w 1945 r. członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Busku.
- Wiaczesław Glebko pełnił w czasie okupacji urząd inspektora w powiatowej Inspekcji Ziemskiej w Busku, podległej Okręgowemu Urzędowi Ziemskiemu. Stanisław Meducki, Okupacyjna polityka rolna i zarządzanie rolnictwem w dystrykcie radomskim (1939-1945), Rocznik Świętokrzyski T. XVIII, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 1991, s. 114. Zapytany przez starostę w styczniu 1943 r. o charakter jego powiązanie ze sklepem żelaznym przy Rynku 3, twierdził, że odpowiedzialnym za prowadzenie sklepu żelaznego był Henryk Bińkowski jako jeden ze wspólników w interesie. On zaś był tym interesie zaangażowany tylko finansowo, a zakupy dla sklepu realizował okazjonalnie, podczas urlopów. AIPN GK 639/32, k. 49.
- Ten sklep spożywczy dla Polaków zawiadywany był za zgodą władz niemieckich przez Powiatową Spółdzielnię Rolniczo-Handlową od 1940 do czerwca 1941 roku, następnie przez Związek “Społem”, a od lipca 1943 roku na powrót przez Powiatową Spółdzielnię Rolniczo-Handlową.
- Zofia Kozłowska ps. “Kłos” (po wojnie zamieszkała w Kanadzie) wspominała swoją pracę w charakterze pomocy biurowej w magazynie Powiatowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Busku, gdzie około roku 1940 jej kierownikiem był folksdojcz Albert Roks. Kombatanckie Zeszyty Historyczne Nr 1 Rok 1 Warszawa luty 1992, s. 10.
- Jankiel Aspis był w latach 1928-1938 członkiem zarządu żydowskiego Banku Spółdzielczego w Busku. Jankiel Aspisz, pospołu z innym Żydem, Chaim Szczebakowski, zabiegali latem 1940 r. o zgodę starostwa na wydzierżawienie sadu owocowego i sprzedaż owoców w Busku. Podanie zostało oddalone.
- Wzmianka o Leib Prajs – patrz przypis 3.
- Konrad Janota (1901-1985) i jego brat, Stanisław przybyli w 1925 lub 1926 r. z ojcem, mistrzem malarskim Edwardem Janota z Żywca, by podjąć prace wykończeniowe przy budowie głównego gmachu sanatorium “Górka”. Po skończonej pracy na “Górce” malowali kościoły, m.in. kościół parafialny i kaplicę zdrojową w Busku. Po śmierci Edwarda, interes kontynuowali synowie. Większość prac wykonywał bardzo uzdolniony Konrad. Malował trudne elementy dekoracyjne obrazów ściennych i sufitowych. Był na tyle doskonały w swoim fachu, że na jego nagrobku określony został już nie jako rzemieślnik lecz artysta. W okresie okupacji niemieckiej 1939-1945 firma Janotów miała liczne zlecenia, gdy Niemcy zagarniali i adaptowali na własne potrzeby upodobane sobie budynki w mieście, takie, jak ledwo co do użytku oddane szkoła powszechna (róg ulic Kościuszki i – wówczas 3-Maja) i gimnazjum/liceum. Konrad Janota jako malarz pracował w latach 1943-1944. przy budowie mleczarni w Busku przy ówczesnej ulicy Chmielnickiej 13, dziś Wojska Polskiego. Leszek Marciniec, Saga rodu Janotów, Tygodnik Ponidzia nr 35/1998, s. 8; Lista 93 zatrudnionych tam robotników i rzemieślników. AIPN GK 639/28, k. 9-11.
- APKi 2128/561 – Sprawy gimnazjum 1933, k. 5.
- Jerzy Butwiłło i Zbigniewa Nosal (redakcja), Almanach Drukarstwa Kielecczyzny. Kielce 1969, s. 35-36. Leszek Marciniec, Bernard Dutczak – zegarmistrz. Tygodnik Ponidzia nr 36/2000, s. 4.
- Leopold Wojnakowski, Z dala od Wykusu. Łódź-Kielce 1988, s. 209.
- Leszek Marciniec, Więzi i korzenie. Kielce 1997, s. 59.
- Zarządzenie Ministra Informacji i Propagandy z dnia 27 lutego 1947 r. o ogłoszeniu drugiego wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa. M.P.1947.39.304.
- Fotografia pochodzi ze strony internetowej Stowarzyszenia AKS 1947 Busko-Zdrój. Dostęp: wrzesień 2024.